بیماران پارکینسون؛ نیازمند حمایت‌های روانی و اجتماعی

زیبا ۶۴ ساله است، با همسرش زندگی می‌کند و بیش از ۴ سال است که با بیماری پارکینسون مبارزه می‌کند، می‌گوید «از ۲ سال پیش مجبور شدم پرستار بگیرم، توان غذا درست کردن را نداشتم، به سختی می‌توانم برای دستشویی رفتن بلند شوم، برای حمام کردن نیازمند کمک هستم و شاید دیگر با واکر هم نتوانم راه بروم، اما گاه نگاه دلسوزانه مردم بیش از همه اذیتم می‌کند.»

به گزارش ایرنا، بیماری پارکینسون که به عنوان یکی از اختلالات عصبی تحت تاثیر فاکتورهای ژنتیکی و محیطی بوده است، با صنعتی شدن کشورها در دهه‌های اخیر بیش از گذشته مورد توجه واقع شده و عمدتا یک بیماری سالمندی شناخته می‌شود.

عارضه‌ای که با ارتعاش و لرزش دست و پا، کندی حرکات، خشک شدن عضلات بدن و نداشتن تعادل گاه توان انجام فعالیت‌های روزانه را نیز از بیمار سلب کرده و با گذشت زمان به تدریج خلق وخوی افسرده را برای او رقم می‌زند.

عضو انجمن علمی روان‌پزشکان ایران روز سه‌شنبه در گفت وگو با خبرنگار اجتماعی ایرنا در رابطه با این بیماری اظهار داشت: بیماری پارکینسون به دلیل عدم ترشح دوپامین در برخی از نقاط مغز بروز پیدا می‌کند. میزان ترشح دوپامین در اجسام مخطط و جسم سیاه کاهش یافته و این امر به صورت علائم بیماری پارکینسون متجلی می‌شود.

از هر هزار نفر یک تا ۳ نفر به پارکینسون مبتلا می‌شوند

فربد فدایی افزود: اما میزان شیوع این بیماری مطابق با آمار رسمی، یک در هزار تا سه در هزار جمعیتی است؛ براین اساس، از هر هزار نفر یک تا ۳ نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند.

وی ادامه داد: عوامل ژنتیک هم نقش مهمی در ایجاد این بیماری ایفا می‌کند، اما معمولا ۱۵ درصد از بیماران پارکینسون در جهان با ابتلاء اعضاء خانواده به این بیماری هم مواجه می‌شوند.

این متخصص اعصاب و روان خاطرنشان کرد: این بیماری که عمدتا در دهه ۵۰ و ۶۰ زندگی ظاهر می‌شود، به دلیل ضربه به سر و برخی از سموم شیمیایی نظیر سموم آفت‌کش گیاهی نیز می‌تواند بروز یابد و معمولا با کندشدن حرکات، لرزش دست‌ها در حین استراحت و سفت شدن عضلات همراه می‌شود.

وی ادامه داد: به عنوان مثال، حرکت دست بیمار مبتلا به پارکینسون با حالت مقاومتی همچون چرخ دنده احساس خواهد شد.

فدایی اظهار داشت: این مشکلات سبب اختلال در تکلم نیز خواهد شد، زیرا عضلات تکلمی هم دچار انقباض شده و بنابر این گفتار شخص یکنواخت خواهد شد.

عضو انجمن علمی روان‌پزشکان ایران تاکید کرد: این بیماران در راه رفتن نیز مشکل پیدا می‌کنند؛ به جلو خم می‌شوند، پاها را بر زمین می‌کشند و به هنگام روبه‌رو شدن با یک مانع، نمی‌توانند پاها را بلند کرده و به عبارت دیگر توقف داشته باشند.

فدایی افزود: گاه شروع حرکت در این بیماران هم با دشواری روبه‌رو خواهد شد و مستلزم کمک به بیمار در آغاز حرکت است.

وی اضافه کرد: به منظور پیشگیری از این بیماری نیز باید سبک زندگی سالم را مورد توجه قرار داد. خدمات و جراحات مغزی می‌تواند در بروز پارکینسون نقش موثری ایفا کند، بنابراین اجتناب از درگیری و جلوگیری از ورزش‌های سنگین نظیر بوکس که می‌تواند سبب ضربه به سر بشود، در این رابطه حائز اهمیت است.

به گفته این روانپزشک، بهره‌گیری از ماسک به هنگام استفاده از سموم آفت کش گیاهی به منظور پیشگیری و استفاده از برخی داروها که میزان دوپامین را افزایش بدهند نیز برای معالجه و درمان اثربخش خواهد بود.

روانشناسان و مشاوران اما در رابطه با این بیماری بر حمایت‌های اجتماعی و روانی خانواده و جامعه تاکید می‌کنند.

به اعتقاد کارشناسان این حمایت‌ها عملکرد شناختی بیماران پارکینسون را بهبود بخشیده و بدون شک نقش موثری در ارتقاء کیفی زندگی این اشخاص ایفا خواهد کرد.

مهدی عسکری‌پور، روانشناس و مدرس دانشگاهی در این خصوص عنوان کرد: پارکینسون به عنوان یک بیماری عصبی، به دلیل تخریب سلول‌های عصبی در بخشی از مغز اتفاق می‌افتد و شروع به پیشرفت می‌کند.

وی ادامه داد: عدم هماهنگی افکار با حرکات، احساسات و حواس ۵گانه از جمله علائم این بیماری محسوب می‌شود که عمدتا در سالمندان بروز کرده و جوانان به ندرت این عارضه را تجربه خواهند کرد.

عسکری‌پور تصریح کرد: این تغییر در افکار، احساسات و حرکات نیز باعث برخی از اختلالات شناختی در بیمار مبتلا به پارکینسون می‌شود که عمدتا به صورت اختلال در تمرکز و توجه، برنامه‌ریزی و همچنین سازماندهی در اهداف روزانه بروز می‌کند.

وی افزود: این بیماران نمی‌توانند سریعا تصمیم‌گیری کنند و این عوامل در عملکرد زندگی شخصی، ارتباطات اجتماعی، شغلی و خانوادگی نیز موجب تعارض و دشواری خواهد شد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: پارکینسون همچنین به عنوان یک بیماری فیزیولوژی، جسمی و عصبی که سبب بروز اختلالات شناختی می‌شود، به تدریج با گذشت زمان می‌تواند اختلالات روان شناختی نظیر افسردگی، پرخاشگری و خشونت را هم به دنبال داشته باشد.

وی تاکید کرد: علائم جسمانی این عارضه همچون خواب‌های پریشان، اختلال در خواب، دیدن خواب آشفته و خواب آلودگی به جهت مصرف دارو و گاها هذیان و توهم (به عنوان یک اختلال روان شناختی) نیز در مبتلایان به پارکینسون پیشرفته مشاهده می‌شود.

عسکری‌پور با بیان اینکه این علائم در بیماران می‌تواند متفاوت باشد، یادآور شد: برخی از بیماران پارکینسون به سبب تخریب سلول های عصبی توهم بینایی و باورهای نادرست مبتنی بر حقیقت و واقعیت را نیز تجربه خواهند کرد.

این کارشناس در ادامه با تاکید بر اهمیت آموزش گفت: مراقبان بیماران پارکینسون اعم از والدین، همسر وفرزندان و پرستاران در خصوص علائم و عوارض و… این بیماری کسب اطلاعات کنند. دانش آموختگان پرستاری و شرکت‌های مراقبتی نیز به منظور نگهداری از این بیماران باید آموزش ببینند.

وی خاطرنشان کرد: برای کاهش تبعات روانی این عارضه نیز باید به بیماران اجازه داد که در مراحل اولیه بیماری (علیرغم مشکلات حرکتی) اقدامات روزانه همچون راه رفتن و غذا خوردن را خود به تنهایی انجام دهند. بنابراین صبر و شکیبایی و شناخت اطرافیان از این بیماری نیز حائز اهمیت است.

به گفته این مشاور، انجام فعالیت‌های روزانه با جلوگیری از تخریب سلول‌های عصبی، موجب تقویت روحیه و هویت‌بخشی بیمار می‌شود.

وی همچنین یادآور شد: گاه برخی از بیماران پارکینسون به دلیل مصرف دارو با وسواس یا تکانش‌های عصبی هم روبه‌رو می‌شوند و کاهش و رفع این آسیب نیز مستلزم رعایت یک رژیم غذایی صحیح، ورزش کردن، خواب کافی و کنترل فشار خون است.

به گفته این روانشناس، هر یک از اقدامات حمایتی توسط مراقبین، عملکرد شناختی این بیماران را بهبود بخشیده و سطح کیفی زندگی را ارتقا خواهد داد.

بیماران پارکینسون جدول حل کنند

عسکری‌پور عنوان کرد: برای بیماران پارکینسون خاطرات گذشته تداعی شود، این بیماری گاها با آلزایمر و فراموشی همراه شده و یادآوری این خاطرات این عارضه را بهبود می‌بخشد. بیماران پارکینسون همچنین باید با انجام برخی از بازی‌های ذهنی و حل جدول حافظه را ارتقا دهند.

به گفته وی، حضور این بیماران در محیط‌های اجتماعی نیز همراه با حمایت‌های روانی و اجتماعی اطرافیان، میزان اضطراب و اختلالات ارتباطی بیمار را کاهش می‌دهد.

گزارش از الهام دربان

error: Content is protected !!