قرص اسپیرونولاکتون برای درمان بیماری های کبدی,مشکلات کلیوی, نارسایی قلبی و انبوهی از بیماری های دیگر که در این مقاله به آنها اشاره شده است, قرصی به نام اسپیرونولاکتون تجویز می شود
همچنین به عوارض اسپیرونولاکتون, تداخلات دارویی آن و مصرف آن در دوران بارداری اشاره شده است
قرص اسپیرونولاکتون چیست؟
اسپیرونولاکتون جهت درمان ادم(در اصطلاح علمی ورم اندام ها)در اثر بیماری های کبدی،مشکلات کلیوی یا نارسایی قلبی تجویز می شود. ورم یا ادم وقتی اتفاق می افتد که مایع از میان سلول های عروق خونی خارج می شود و به فضای بین سلول ها وارد می شود.این مساله باعث متورم شدن بافت سلولی در ریه ها ،پا یا مچ می شود.
این عارضه در ریه تنفس را با مشکل مواجه می کند یا پاها را متورم و سنگین می کند.
اسپیرونولاکتون با افزایش حجم ادرار ،دفع آب را افزایش می دهد و در نتیجه ورم کاهش می یابد.
این دارو همچنین در موارد دیگری مانند افزایش آلدوسترون در بدن و برخی مشکلات دیگر مانند پرمویی(هیرسوتیسم) و برخی از اختلالات هورمونی زنان کاربرد دارد.
اسپیرونولاکتون یک داروی ادرار آور حافظ پتاسیم می باشد و برخلاف سایر داروهای ادرار آور این دارو سبب کاهش پتاسیم بدن بیمار نمی شود.
این دارو به تنهایی یا همراه با داروهای ادرار آور در یک محصول موجود می باشد.بطور مثال لاسیکتون یک داروی ترکیبی از فروزماید و اسپیرونولاکتون می باشد.این محصولات ترکیبی ،تعداد قرص مصرفی در روز را کاهش می دهند و دارودرمانی را تسهیل می نمایند.
میزان و موارد مصرف اسپیرونولاکتون
دوز بزرگسالان معمولی برای ورم:
۲۵ تا ۲۰۰ میلی گرم در روز به صورت خوراکی در ۱ یا ۲ قسمت.
مصرف روزانه بزرگسالان برای فشار خون بالا:
۲۵ تا ۲۰۰ میلی گرم در روز به صورت خوراکی در ۱ یا ۲ قسمت.
دوز بزرگسالان معمولی برای هیپوکالمی:
۲۵ تا ۲۰۰ میلی گرم در روز به صورت خوراکی در ۱ یا ۲ قسمت.
دوز بزرگسالان برای تشخیص اولیه هیپرآلبسترونیزم:
۱۰۰ تا ۴۰۰ میلی گرم در روز به صورت خوراکی در ۱ یا ۲ قسمت.
مصرف بالغ بزرگسالان برای هیرسوتیسم:
۵۰ تا ۲۰۰ میلی گرم در روز به صورت خوراکی در ۱ یا ۲ قسمت.
مصرف روزانه بزرگسالان برای نارسایی احتقانی قلب:
۲۵ میلی گرم در روز به صورت خوراکی. افزایش یا کاهش بر اساس پاسخ و شواهد هیپوکالمی.
دوز بزرگسالان معمول برای هیپرآلبسترونیزم اولیه:
دوز اولیه: ۱۰۰ میلی گرم خوراکی یکبار در روز. این دوز ممکن است به دو دوز روزانه تقسیم شود و هر دو تا سه روز به مقدار حداکثر توصیه شده در کل روز ۴۰۰ میلیگرم افزایش یابد. توصیه می شود که دوز برای کاهش دفع سدیم، فشار خون بالا، ضعف، هیپوکالمی و هر گونه علائم یا نشانه های هیپرگالدسترونیزم اولیه در این بیمار تثبیت شود.
اگر بیمار مبتلا به آدنوم یا کارسینوم آدرنال باشد، باید در هنگام انتظار عمل جراحی، حداقل دوز مصرفی اسپرینولاکتون باید مصرف شود. با این حال، هیپرپلازی آدرنال به طور معمول به جراحی پاسخ نمی دهد و درمان اسپیرونولاکتون مزمن توصیه می شود.
بیماران مبتلا به هیپرپلازی آدرنال اغلب نیاز به درمان ضد فشار خون دیگر برای کنترل پرفشاری خون مرتبط با آن دارند.
مصرف روزانه کودکان با فشار خون بالا:
نوزادان: ۱ تا ۳ میلی گرم بر کیلوگرم در روز به صورت خوراکی هر ۱۲ تا ۲۴ ساعت.
کودکان: از ۱٫۵ تا ۳٫۳ میلی گرم بر کیلوگرم در روز و یا ۶۰ میلی گرم در متر مربع در روز به صورت خوراکی در دوزهای تقسیم شده هر ۶ تا ۱۲ ساعت بدون تجاوز به ۱۰۰ میلی گرم در روز.
دوز معمول برای تشخیص عمومی هیپرآلبسترونیزم اولیه در کودکان:
کودکان: ۱۰۰ تا ۴۰۰ میلی گرم در متر مربع در روز به صورت خوراکی در ۲ وعده.
اسپیرونولاکتون و بارداری
به طور کلی در دوران بارداری مصرف هر نوع دارو باید با دستور و نظر پزشک همراه باشد.
مخصوصا داروهایی که شواهدی از بروز خطر به دنبال مصرف آنها گزارش شده است و ممکن است مضرات آنها بر منافعش غلبه داشته باشد و ممکن است خطراتی برای جنین داشته باشند که اسپیرونولاکتون نیز از آن دسته است.
بعضی از افراد به غلط گمان می کنند قرص اسپیرونولاکتون قرص ضد بارداری است و اثراتی مشابه آن دارد.
اما قرص اسپیرونولاکتون برای کاهش هورمون مردانه براساس عوارض آن مانند جوش های بزرگسالی و براساس آزمایش و معاینه بالینی توسط پزشکان توصیه می شود و عوارض آن مانند قرص های ضد بارداری نیست.
عوارض جانبی قرص اسپیرونولاکتون
اعصاب مرکزی : سردرد، گیجی، خواب آلودگی، آتاکسی.
پوست: کهیر، هیرسوتیسم، ضایعات ماکولوپاپولار.
دستگاه گوارش: بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، خونریزی معده ، گاستریت، زخم، کرامپ.
متابولیک: هایپرکالمی، دهیدراتاسیون، هایپوناترمی، افزایش گذرای غلظت BUN، اسیدوز.
ادراری ـ تناسلی: عدم توان حفظ نعوظ، اختلالات قاعدگی در خانم ها.
خون: آگرانولوسیتوز.
سایر عوارض: ژنیکوماستی، زخم شدن پستان، تب دارویی.
مسمومیت و درمان
تظاهرات بالینی: دهیدراتاسیون، اختلالات الکترولیتی.
درمان: شامل اقدامات حمایتی و علامتی است. در صورت بلع حاد دارو، محتویات معده را باید با وادار کردن بیمار به استفراغ یا شستشوی معده، تخلیه کرد. در زیادی شدید پتاسیم خون (بیش از mEq/L 6.5)، غلظت سرمی پتاسیم با تزریق وریدی بیکربنات سدیم یا گلوکز همراه با انسولین کاهش می یابد. مصرف یک رزین مبادله کننده کاتیون، مانند سدیم پلی استیرن سولفونات (کی اگزالات)، به صورت خوراکی یا به صورت تنقیه نیز ممکن است غلظت سرمی پتاسیم را کاهش دهد.
عوارض قرص اسپیرونولاکتون برای جنین
قرص اسپیرونولاکتون در گروه D خطرات دارویی جنین قرار دارد.
به این معنی که احتمال دارد مصرف این دارو در بدترین حالت باعث عدم تکامل مناسب سیستم ادراری جنین شود.
تداخل دارویی
اسپیرونولاکتون ممکن است اثرات کاهنده فشارخون سایر داروهای کاهندهٔ فشارخون را تشدید کند؛ از این اثر می توان بهره درمانی گرفت.
اسپیرونولاکتون در صورت مصرف همزمان با مدرهای نگهدارنده پتاسیم، مهارکننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (کاپتوپریل)، مکمل های پتاسیم، فرآورده های دارویی حاوی پتاسیم (پنی سیلین G تزریقی )، یا جانشین املاح، خطر بروز هایپرکالمی را افزایش می دهد.
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، مانند ایندومتاسین یا ایبوپروفن، ممکن است به عملکرد کلیه آسیب زده و در نتیجه، بر دفع پتاسیم تأثیر بگذارند. آسپیرین ممکن است پاسخ بالینی به اسپیرونولاکتون را اندکی کاهش دهد.