بعد از ساعتها نشستن پای رایانه ناگهان بلند میشوید تا تا یک چایی برای خودتان بریزد و متوجه درد شدیدی میشوید یا پای تلوزیون چهار زانو نشسته اید و بعد از مدتی بلند میشوید صدای غضروفهای زانو و لگنتان همه را حیرت زده میکند اینها از علائمی است که باید آنها را جدی بگیرید و اگرنه در آینده نه چندان دور با انواع و اقسام درد های غیر قابل تحمل در گردن و دست و کمر و زانوهیاتان مواجه خواهید شد
آرتروز شایع ترین شکل ورم مفاصل بوده و میلیون ها نفر در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار داده است. آرتروز زمانی رخ می دهد که غضروف بالا و پایین استخوان شما از بین می رود. هرچند آرتروز می تواند به هریک از مفاصل بدن آسیب برساند، اما بیشتر اوقات این بیماری دست ها، گردن، پشت، زانوها و لگن را تحت تاثیر قرار می دهد. در گذر زمان آرتروز شدیدتر شده و شفایی هم برایش وجودندارد، بااینحال درمان آرتروز می تواند فرآیند پیشرفت بیماری و درد ناشی از بیماری را کم کرده و همچنین عملکرد مفاصل را بهبود می بخشد.
آرتروز انواع بسیار زیادی دارد اما نوعی از آن که مفاصل زانو را درگیر می کند، اوستئوآرتریت نام دارد. این نوع آرتروز موجب از بین رفتن غضروف ها در محل مفاصل می شود. غضروف ماده ی لاستیک مانندی است که نقش ضربه گیر را برای مفصل دارد. با از بین رفتن غضروف، استخوان ها به هم سابیده می شوند و در نتیجه درد و سفتی به دنبال دارند و مفاصل، حرکت پذیری خود را از دست می دهند.
برخی از افراد از نظر ژنتیکی در معرض ابتلا به اوستئوآرتریت در زانوها هستند؛ اما آسیب، عفونت و یا حتی اضافه وزن هم می تواند از سایر علت های آرتروز زانو باشد.
اوستئوآرتریت می تواند هر مفصلی در بدن را درگیر کند؛ اما زانوها بیشتر در معرض این عارضه اند. تحقیقات نشان می دهد تقریباً ۱۳ درصد مردان بالای ۴۵ سال و ۱۹ درصد زنان در همین محدوده ی سنی، علائم آرتروز زانو را دارا می باشند. حدوداً نیمی از افراد بزرگسال، در مرحله ای از زندگی خود دچار علائم آرتروز زانو می شوند.
آرتروز درمان ندارد؛ اما راه های زیادی وجود دارد که می توانید درد را به حداقل برسانید. اگر هر یک از علائم زیرا را داشتید و ادامه دار شدند، به پزشک مراجعه کنید.
زانوهایتان تق تق می کنند
در حال انجام حرکات یوگا هستید که زانوهایتان تق تق بلندی می کنند، طوری که فرد کناری شما می تواند این صدا را بشنود. صدای تق تق و غژغژ زانو می تواند ناشی از سابیده شدن استخوان ها به هم باشد. صدای ترق و تروق و ترکیدن مانند هم می تواند به دلیل حرکت مایعات در اطراف مفصل باشد. اگر این صداها برایتان آشنا هستند؛ اما هیچ دردی ندارید یا سایر علائم آرتروز در شما مشاهده نمی شوند باز هم باید اقداماتی برای محافظت بیشتر از مفاصل زانویتان انجام دهید؛ زیرا سر و صدا کردن مفصل زانو می تواند پیش درآمد آرتروز زانو باشد.
دردتان به مرور بدتر می شود
اگر مفصل زانو آسیب ببیند، دچار دردی ناگهانی خواهید شد؛ اما درد ناشی از آرتروز معمولاً تدریجاً بروز کرده و به مرور بدتر می شود. در ابتدا ممکن است فقط صبح بعد از بیدار شدن از خواب این درد را احساس کنید، یا زمانی که بعد از چند ساعت پشت میز نشستن از جایتان بلند می شوید؛ اما به مرور زمان این درد، مکررتر و بدتر می شود. شاید متوجه شوید هنگام بالا رفتن از پله ها نیز این درد را دارید. برخی از افراد ممکن است نیمه شب با زانودرد از خواب بیدار شوند.
وقتی فعالیت می کنید، درد بیشتری دارید
وقتی مفصلتان در حال حاضر دردناک است، حرکت دادن آن می تواند این درد را بدتر کند، زیرا باعث می شود استخوان ها به هم سابیده شوند. اگر زانودردتان آن قدر زیاد نیست که ناتوانتان کند، به آن اهمیت ندهید و به تحرکتان ادامه دهید چون با تحرک، جریان خون در مفصل زیاد شده و نرم و منعطف خواهد شد. در نتیجه دردتان کم می شود. ورزش های سبُکی مانند پیاده روی و شنا برایتان مفیدند. راه رفتن در آب کمکتان می کند طیف حرکتی مفاصلتان را بیشتر کنید و کیفیت زندگی تان را بالاتر ببرید.
ممکن است وقتی سعی می کنید زانویتان را حرکت دهید، قفل شود
سطوح نرم به راحتی روی هم می لغزند، اما زمانی که زانوها دچار آرتروز می شوند، حفره هایی روی سطح غضروف و استخوان ایجاد می شود که وقتی حرکتشان می دهید به هم گیر می کنند. با تشدید این مشکل، زانو قفل خواهد شد.
چند کیلو وزن اضافه کرده اید
با افزایش وزن، فشار بیشتری به زانوهایتان وارد خواهد شد. هر پوند وزنی که اضافه می کنید، سه تا چهار پوند وزن اضافی به زانوهایتان وارد می کنید. پژوهش ها نشان می دهند، چاقی باعث می شود فرد، پنج برابر بیشتر مستعد ابتلا به اوستئوآرتریت شود. نیازی نیست خیلی وزن کم کنید تا دردتان کمتر شود. مطالعه ای نشان داده افراد چاقی که تنها ۵ درصد از وزن خود را کاهش می دهند، می توانند افت قابل توجهی در میزان تحلیل رفتگی غضروف های خود ایجاد کنند.
احساس می کنید زانوهایتان متورم شده اند یا تغییر شکل داده اند
التهاب، شاخصه ی کلاسیک آرتروز زانو است. گاهی لایه ی داخلی کپسول مفصلی که سینوویوم نام دارد، متورم و ملتهب می شود یا مایعات در این قسمت جمع می شوند. در نتیجه متوجه می شوید زانوهایتان تغییر شکل داده اند. اطراف مفصل زانو، عضله ی چندانی وجود ندارد، بنابراین وقتی که مفصل متورم می شود، استخوان ها می توانند شروع به تغییر شکل دادن کنند. در موارد شدیدتر، تغییرات در استخوان می تواند سبب شود طرز راه رفتن فرد تغییر کند یا حتی استخوان هایش خم شوند.
وقتی هوا بارانی می شود، دردتان بیشتر می شود
خیلی از افرادی که آرتروز دارند ادعا می کنند می توانند با میزان دردی که در مفاصل خود دارند، هوای بارانی را پیش بینی کنند. در مطالعه ای ۶۷.۹ درصد از افراد این طور گفتند که مطمئن اند تغییرات آب و هوایی بر دردشان اثر دارد و بیشتر آن ها پیش از باران یا سرد شدن هوا، متوجه این تغییرات می شوند. محققان هنوز نمی دانند آیا واقعاً چنین ارتباطی وجود دارد یا نه، اما علت احتمالی می تواند این باشد که تغییرات در فشار اتمسفری می تواند بر این احساس تأثیر بگذارد.
آرتروز موروثی است
اگر پدر و مادر، پدربزرگ و مادربزرگ و یا خواهر و برادرتان دچار آرتروز باشند، احتمال اینکه شما نیز به این عارضه دچار شوید زیاد است. مطالعات نشان داده اند ۹ ژن در اوستئوآرتریت دخیل اند.
استئو آرتریت(آرتروز)
آرتروز شایع ترین نوع آرتریت است. این التهاب دردناک باعث تورم و اختلال حرکت مفاصل می شود و معمولا در ناحیه دست، زانو، لگن و ستون مهره ها بیشتر است. ٣ عامل اضافه وزن، سن و آسیب دیدگی مفاصل، مهم ترین دلایل بروز آرتروز هستند. استفاده از دارو، ورزش و در موارد حاد، عمل جراحی توصیه می شود.
آرتریت روماتویید
دومین نوع رایج آرتریت، آرتریت روماتویید نام دارد. این شکل از آرتریت نوعی اختلال خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول های سالم حمله می کند. این اختلال اغلب از میانسالی آغاز می شود و با درد، تورم، سفتی عضلات و مفاصل و اختلال حرکتی همراه است. آرتریت روماتویید معمولا به مچ دست و انگشتان حمله می کند. التهاب ناشی از آرتریت روماتویید به راحتی می تواند به بخش های دیگر بدن ازجمله چشم ها، دهان و ریه حمله کند. این بیماری از طریق دارو و جراحی قابل درمان است.
آرتریت عفونی
عفونت های باکتریایی، ویروسی و قارچی گسترش یافته از بخش های دیگر بدن به آرتریت عفونی منجر می شوند. علایم آرتریت عفونی شامل درد شدید مفاصل، قرمزی و تورم مفاصل، تب و لرز و دردناک شدن ناحیه عفونی است.
ورم مفاصل پسوریاتیک
معمولا این اختلال بیشتر در افرادی دیده می شود که به بیماری پوستی پسوریازیس مبتلا هستند که هر دو جزو بیماری های خودایمنی محسوب می شوند. ورم شدید مفاصل به مرور زمان باعث ناتوانی بیمار می شود. معمولا تنها راه درمان در این مورد، تعویض مفصل است.
نقرس
پنجمین شکل رایج آرتریت، نقرس است که به راحتی قابل پیشگیری است. در این بیماری انگشتان دست و پا متورم، قرمز، داغ، سفت و دردناک می شوند. بیماری در مرحله پیشرفته به مچ پا، پاشنه، زانو و آرنج حمله می کند. نقرس زمانی اتفاق می افتد که بدن شروع به تولید اسید اوریک می کند. اسید اوریک از ماده ای به نام پورین تولید می شود. این ماده در مواد غذایی مانند جگر، لوبیا و نخودفرنگی وجود دارد. عواملی از قبیل سابقه خانوادگی، اضافه وزن، رژیم غذایی پر پروتیین و مصرف الکل باعث بروز نقرس می شوند. احتمال ابتلای مردان به نقرس بیشتر است.
شیر کم چرب :سرعت پیشرفت آرتروز را کند می کند
تحقیقات نشان می دهد که یکی از مهم ترین مواد غذایی کاهش دهنده التهاب مفاصل، شیر کم چرب یا فاقد چربی است که پیشرفت آرتروز در زانوی زنان را کاهش می دهد.
در این بررسی ١٢۶٠ زن و ٩٠٠ مردی که از آرتروز مفصل رنج می بردند در طول ۴ سال مورد بررسی قرار گرفتند و نتایج نشان می دهد که پیشرفت بیماری در زنانی که به طور مرتب شیر کم چرب یا بدون چربی مصرف می کردند، بسیار آهسته بود.
کلم بروکلی از تخریب غضروف ها جلوگیری می کند
مطالعات محققان انگلیسی نشان می دهد که کلم بروکلی از بروز آرتروز و تخریب غضروف ها جلوگیری می کند و رژیم ٢ هفته ای آن در درمان این عارضه ها موثر است. یک آنزیم در بدن وجود دارد که باعث تخریب غضروف ها می شود؛ کلم بروکلی مانع تأثیر مخرب این آنزیم می شود.
در این آزمایش، ٢٠ داوطلبی که برای عمل زانو درنظر گرفته شده بودند، قبل از عمل جراحی به مدت ٢ هفته از رژیمی استفاده کردند که در آن مصرف روزانه ١٠٠ گرم بروکلی توصیه شده بود. پس از ٢ هفته نتایج کاملا شگفت انگیز بود چراکه درصد قابل توجهی از بیماری بهبود یافته بود.
مدیر این پروژه تحقیقاتی به بیماران مبتلا به آرتروز توصیه کرد از رژیمی استفاده کنند که در آن مقدار بالایی از کلم بروکلی گنجانده شده باشد و درصورتی که با طعم آن مشکل دارند، مصرف روزی ١٠٠ گرم نیز کفایت می کند
منابع: راستینه، تبیان، باشگاه خبرنگاران جوان