در پاسخ به این سوال که آیا نارسایی قلبی خطرناک است؟ باید گفت: گرچه عوارض ناشی از نارسایی قلبی، شانس زنده ماندن فرد را تحت تأثیر قرار می دهد و میزان بالایی از مرگ و میر را ناشی می شود، اما پیشرفت های درمانی در این زمینه، میزان بقای افراد مبتلا به این عارضه را بهبود بخشیده اند.
اما نارسایی قلبی در صورت درمان نشدن میتواند عواقبی به همراه داشته باشد که در ادامه به هر کدام از آنها به صورت جداگانه می پردازیم.
عوارض نارسایی قلبی
۱_ کاشکسی قلبی
زمانی که نقص قلبی پیشرفت کند، یک شاخص مهم که شرایط را تشدید می کند، بروز کاشکسی قلبی می باشد. کاهش وزن سریع و غیر عمدی را کاشکسی قلبی می گویند. (از دست دادن حداقل ۷٫۵ درصد از وزن طبیعی بدن در ۶ ماه همراه با بی اشتهایی بی دلیل).
۲_ نارسایی کلیوی
نارسایی قلبی، توانایی قلب برای پمپاژ خون به دیگر نقاط بدن را تضعیف کرده، که این امر دیگر بخش های بدن از جمله کلیه ها را نیز تحت تأثیر قرار می دهد (تجمع مایعات). کاهش عملکرد کلیه، در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی، خصوصا در صورت وجود بیماری های زمینه ای مانند دیابت شایع می باشد.
۳_ احتقان (تجمع مایعات)
در نقص قلبی سمت چپ، مایعات ابتدا در ریه ها جمع شده که به این شرایط ادم ریوی گفته می شود. سپس، هنگامی که نقص قلبی سمت راست ایجاد می شود، تجمع مایعات در پاها و شکم رخ می دهد. که البته تجمع مایعات با تغییر سبک زندگی مانند کاهش نمک در رژیم غذایی و نیز داروهای ادرارآور درمان می شود.
فوروزماید بیشترین داروی مورد استفاده برای درمان آب آوردن ریه است. مصرف زیاد این دارو موجب بهبود در تنگی نفس می شود، گرچه، بدتر شدن موقتی عملکرد کلیه را نیز در پی دارد.
۴_ احتباس مایعات (اِدِم) و افزایش وزن
نارسایی قلبی می تواند باعث التهاب (ورم) شکمی، ساق یا مچ پا و در موارد نادر، در رگ های گردن رخ دهد. احتباس مایعات می تواند موجب افزایش وزن ناگهانی و ادرار مکرر شود.
۵_ اِدِم ریوی
تجمع مایعات در ریه را اِدم ریوی می گویند که نسبت به ۲ مورد بیان شده در ابتدای متن، علائم شدیدتری را ایجاد می کند. این علائم ممکن است به طور ناگهانی ایجاد و یا به تدریج و در طول زمان پدیدار شود. این عارضه علاوه بر تنگی نفس، در برخی بیماران باعث بروز سرفه هایی با کف صورتی رنگ می شود.
و یا احساسی مانند فوران در ریه ها و یا حالتی مانند غرق شدگی داشته باشد. در صورت سرد و رنگ پریده شدن پوست، بیمار باید فوراً به اورژانس مراجعه کند، این یک وضعیت کشنده می باشد.
۶_ آریتمی (ضربان های نامنظم قلب)
چند نوع آریتمی مختلف وجود دارد:
_Aفیبریلاسیون شریانی: ضربان لرزنده در دهلیز فوقانی قلب، که یک دلیل عمده ی حمله قلبی به ویژه در افراد مبتلا به نارسایی قلبی می باشد. فیبریلاسیون شریانی می تواند باعث سخت تر شدن کنترل نارسایی قلبی در بیمار شود.
_Bبلوک شاخه ای سمت چپ قلب: ناهنجاری در رسانایی الکتریکی قلب. این شرایط در ۳۰ درصد از بیماران مبتلا به نارسایی قلبی اتفاق می افتد.
_Cتاکی کاردی عروقی و فیبریلاسیون عروقی: آریتمی های تهدیده کننده به مرگ که می توانند در بیمارانی رخ دهند که عملکرد قلب آنها به طور قابل توجهی دارای نقص شده است.
برخی از بیماران مبتلا به نارسایی قلبی، ممکن است توصیه به دیفیبریلاتور قابل کاشت (الکتروشوک)، شوند تا از آنها در برابر این آریتمی ها محافظت شود.
۷_آنژین و حمله های قلبی
در حالیکه بیماری عروق کرونری، دلیل عمده نارسایی قلب می باشد، بیماران مبتلا به نارسایی قلبی در خطر مداوم آنژین و حمله های قلبی نیز قرار دارند. در زمان کار سخت و ناگهانی، به ویژه در ماههای سرد، باید بسیار مراقب بود.
علائم نارسایی قلبی
بسیاری از علائم نارسایی قلبی ناشی از احتقان، به صورت تجمع مایعات در ریه ها و نشت مایعات به دیگر بافت ها، نمایان می شود. اما دیگر علائم ناشی از ارسال ناکافی خون غنی از اکسیژن به سایر بافت های بدن می باشد. از آنجا که نارسایی قلبی می تواند به سرعت پیشرفت کند، در صورت کشف هر یک از علائم زیر، مشورت با پزشک ضروری است.
۱_خستگی
بیمار ممکن است به صورت غیرمعمول، احساس خستگی کنند.
۲_ تنگی نفس (دیسپنی)
علائم و انواع تنگی نفس عبارتند از:
- احساس از نفس افتادن بعد از فعالیت شدید.
این حالت حین بالا رفتن از پله، پیاده روی طولانی و یا حتی حین پیاده روی ساده در اطراف خانه نیز ممکن است بوجود آید. (بیمارانی که دارای درد قفسه سینه هستند یا احساس می کنند جسم سنگینی به قفسه سینه آنها فشار وارد می کند نیز باید برای آنژین احتمالی مورد ارزیابی قرار بگیرند.)
- ارتوپنه
اشاره به تنگی نفسی دارد که به هنگام دراز کشیدن در شب احساس می شود. بیماران ممکن است با استفاده از یک یا دو بالش زیر سر یا شانه ی خود راحت بخوابد. برای تسکین میتوانید با پای اویزان برای چند دقیقه روی تخت بنشینید.
- دیسپنی شبانه پاروکسیمال (PND)
اشاره به تنگی نفس های ناگهانی دارد که موجب بیدار شدن در شب می شود. علائم شامل تنگی نفس شدید، سرفه یا خس خس سینه می شود که معمولاً ۱ تا ۳ ساعت پس از رفتن به رختخواب اتفاق می افتد.
برخلاف ارتوپنه، علائم فوراً با نشستن تسکین پیدا نمی کنند. معمولاً مدت زمان بیشتری طول می کشد تا علائم بهبود یابند.
۳_ خس خس سینه یا سرفه
نارسایی قلبی می تواند موجب خس خس شبیه به آسم و یا سرفه خشکی شود که چند ساعت پس از دراز کشیدن شروع شده و پس از نشستن متوقف می شود.
۴_ از دست دادن توده عضلانی
با گذر زمان، بیمار به علت کاهش برون دهی قلب و کاهش قابل توجه فعالیت فیزیکی خود، ممکن است وزن عضلانی زیادی از دست بدهد.
۵_ علائم گوارشی نارسایی قلبی
بیمار ممکن است علائمی مانند کاهش اشتها، احساس سیری پس از خوردن وعده های کوچک و یا حتی درد شکمی را تجربه کند.
۶_ ریتم های نامنظم قلب
نارسایی قلبی می تواند موجب ضربان قلب غیر طبیعی آهسته یا سریع شود. بیماران ممکن است نیاز به کاشت دیفیبریلاتور یا ضربان ساز داشته باشند.
۷_ آپنه خواب مرکزی
این اختلال خواب زمانی ایجاد می شود که مغز نتواند سیگنال های عضلات مسئول کنترل تنفس را ارسال کند. این شرایط در نیمی از افراد مبتلا به نارسایی قلبی رخ می دهد. آپنه خواب باعث تنفس نامنظم در شب می شود.
اگر نارسایی قلبی پیشرفت کند، آپنه ممکن است به قدری حاد شود که فرد قادر به نفس کشیدن نباشد و یا ممکن است وحشت زده از خواب بیدار شود. درمان با فشار مداوم و مثبت در راه هوایی (CPAP) می تواند برای افراد مبتلا به نارسایی قلبی و آپنه خواب مفید باشد.
برای مشاوره رایگان با دکتر سید خلیل فروزان نیا جراح قلب به وب سایت ایشان مراجعه کنید: