سالم غذا خوردن و کاهش وزن ممکن است برای افراد بسیاری غیر ممکن به نظر برسد. آنها به رغم تمایل خود و تمام تلاشی که انجام می دهند، باز هم نمی توانند از خوردن مقدار زیادی مواد غذایی ناسالم پرهیز کنند، در شرایطی که آگاهند ممکن است به سلامت خود آسیب برسانند.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از “هلث لاین“، حقیقت این است که آثار برخی مواد غذایی بر مغز، پرهیز از آنها برای برخی افراد را دشوار می سازد.
اعتیاد غذایی مشکلی جدیست و از دلایل اصلی ناتوانی برخی افراد در کنترل مصرف برخی غذاهای خاص، بدون در نظر گرفتن این که چه اندازه سخت تلاش می کنند، محسوب می شود.
اعتیاد غذایی چیست؟
اعتیاد غذایی در واقع اعتیاد به مصرف غذاهای کم ارزش و قابل مقایسه با اعتیاد به مواد مخدر است. این اصطلاحی نسبتا جدید و بحث برانگیز است و آمار و ارقام با کیفیت بالا در مورد شیوع آن چندان زیاد نیست.
اعتیاد غذایی مشابه با برخی دیگر از اختلالات غذا خوردن از جمله شکمبارگی، پرخوری عصبی و دیگر روابط ناسالم با غذاست.
آثار اعتیاد غذایی بر مغز
اعتیاد غذایی بخش هایی از مغز که در اعتیاد به مواد مخدر نیز نقش دارند را درگیر می کند. همچنین، انتقال دهنده های عصبی مشابه را شامل شده و بسیاری از علائم این دو نیز یکسان هستند.
مواد غذایی کم ارزش پردازش شده اثری قوی بر مراکز پاداش مغز انسان دارند. این آثار به واسطه انتقال دهنده های عصبی مغزی، مانند دوپامین شکل می گیرند.
مساله‌سازترین موارد شامل مواد غذایی کم ارزش مانند آبنبات، نوشابه های شیرین و غذاهای سرخ شده سرشار از چربی می شوند.
اعتیاد غذایی به واسطه فقدان اراده شکل نگرفته، بلکه در نتیجه فعالیت دوپامین که بر بیوشیمی مغز انسان تاثیرگذار است، رخ می دهد.
علائم اعتیاد غذایی
یک آزمایش خون برای تشخیص اعتیاد غذایی وجود ندارد. همانند دیگر موارد اعتیاد، تشخیص این شرایط بر اساس علائم رفتاری صورت می گیرد.
از علائم اصلی اعتیاد غذایی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
– هوس های غذایی مکرر برای مواد غذایی خاص به رغم احساس سیری و مصرف یک وعده غذایی کامل.
– زمانی که خوردن غذایی که هوس کرده بودید را آغاز می کنید، اغلب در می یابید که بسیار بیشتر از آن چه انتظار داشته اید، غذا خورده اید.
– هنگام مصرف غذایی که هوس کرده بودید، گاهی اوقات به اندازه ای این کار را ادامه می دهید که احساس پری بیش از حد در شما شکل می گیرد.
– پس از خوردن غذاهایی خاص اغلب احساس گناه به سراغ شما آمده، اما پس از آن و خیلی زود باز هم این کار را تکرار می کنید.
– گاهی اوقات بهانه هایی را درباره چرایی مصرف غذایی که هوس کرده اید، جور می کنید.
– به طور مکرر تلاش می کنید تا خوردن غذاهایی خاص را کنار گذاشته یا قوانینی را در این زمینه تعیین می کنید، اما باز هم ناموفق هستید.
– مصرف غذاهای ناسالم را اغلب از دیگران پنهان می کنید.
– به رغم آگاهی از این که غذاهای ناسالم می توانند موجب ضرر جسمانی، از جمله اضافه وزن شوند، احساس می کنید قادر به کنترل مصرف آنها نیستید.
اگر با چهار تا پنج مورد از موارد بالا مواجه هستید، ممکن است دارای یک مشکل جدی غذایی باشید. اگر با شش مورد یا بیشتر مواجه هستید، به احتمال زیاد اعتیاد غذایی دارید.
مشکلی جدی
ابتلا به اعتیادی واقعی مشکلی جدی محسوب می شود. علائم و فرآیندهای تفکر مرتبط با اعتیاد غذایی مشابه با اعتیاد به مواد مخدر هستند. تنها ماده ای که به آن معتاد هستید، متفاوت بوده و پیامدهای اجتماعی اعتیاد غذایی ممکن است به اندازه اعتیاد به مواد مخدر وخیم نباشند.
اعتیاد غذایی می تواند موجب آسیب جسمانی شده و به بیماری های جدی، مانند چاقی و دیابت نوع ۲ منجر شود.
افزون بر این، اعتیاد غذایی ممکن است اثر منفی بر اعتماد به نفس و تصویر فرد از خود داشته و احساس نارضایتی را نسبت به بدن خود در وی ایجاد کند.
همانند موراد دیگر اعتیاد، اعتیاد غذایی ممکن است عوارض احساسی را در پی داشته و خطر مرگ زودرس را افزایش دهد.
آیا پرهیز از غذاهای کم ارزش ارزش فداکاری را دارد؟
پرهیز کامل از غذاهای کم ارزش شاید غیرممکن به نظر برسد. آنها هر جایی هستند و بخشی اصلی از فرهنگ مدرن محسوب می شوند.
اما دربرخی موارد، پرهیز از برخی غذاهای محرک می تواند به یک ضرورت تبدیل شود.
زمانی که تصمیم قطعی برای نخوردن این غذاها بگیرید، پرهیز از آنها ممکن است آسان شود زیرا نیاز به توجیه این که باید غذا بخورید یا نخورید از بین می رود. هوس های غذایی شما نیز ممکن است از بین برود.
اگر همچنان نسبت به این که کنار گذاشتن غذاهای کم ارزش ارزش فداکاری را دارد یا خیر می توانید فهرستی از مزایا و معایب را تهیه کنید.
مزایا ممکن است شامل مواردی مانند وزن کم خواهم کرد، طول عمر بیشتری خواهم داشت، انرژی بیشتر و هر روز احساس بهتری خواهم داشت، شوند.
معایت ممکن است شامل مواردی مانند نمی توانم به همراه خانواده بستنی بخورم، روز عید نمی توانم شیرینی بخورم، ممکن است مجبور به ارائه توضیح درباره انتخاب های غذایی خود باشم، شوند.
همه چیز را بدون در نظر گرفتن این که چقدر برای شما عجیب به نظر می رسند، یادداشت کنید. سپس، فهرست های خود را در کنار هم گذاشته و از خود بپرسید آیا ارزشش را دارد.
اگر پاسخ «مثبت» است، سپس، اطمینان حاصل کنید که کار درست را انجام می دهید.
همچنین، به خاطر داشته باشید که بسیاری از معضلات اجتماعی که ممکن است در فهرست معایب قرار داشته باشند، اغلب به راحتی حل می شوند.
نخستین اقداماتی که باید مد نظر قرار دهید
اگر تصمیم گرفته اید تا برخی مواد غذایی را برای غلبه بر اعتیاد غذایی خود کنار بگذارید، می توانید با مد نظر قرار دادن چند چیز خود را آماده کرده و روند گذار را تسهیل کنید که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
غذاهای محرک: فهرستی از غذاهایی که اغلب هوس خوردن آنها و زیاده‌روی در این کار به سراغ شما می آید، تهیه کنید. آنها غذاهای محرک هستند که باید به طور کامل کنار گذاشته شوند.
مکان های غذاهای حاضری و سریع: فهرستی از مکان های ارائه دهنده غذاهای حاضری و سریع تهیه کرده و گزینه های سالم آنها را یادداشت کنید. زمانی که گرسنه هستید و حوصله آشپزی ندارید، خرید از آنها می تواند از عود هوس های غذایی شما پیشگیری کند.
چه باید خورد: درباره غذاهایی که قصد دارید مصرف کنید – ترجیحا غذاهای سالم که دوست دارید و به طور منظم مصرف می کنید – فکر کنید.
مزایا و معایب: چند رونوشت از فهرست مزایا و معایب خود تهیه کنید. به عنوان مثال، یک رونوشت را در آشپزخانه قرار دهید، دیگری را در کیف پول و یکی را در کمد قرار دهید. به خود یادآوری کنید که چرا این کار را انجام می دهید.
همچنین، از رژیم گرفتن پرهیز کنید. غلبه بر اعتیاد غذایی به اندازه کافی دشوار است و احساس گرسنگی اضافه و محدود کردن مواد غذایی مصرفی تنها شرایط را دشوارتر می سازد. رژیم گرفتن ممکن است شما را در مسیر شکست قرار دهد.
زمانی که این اقدامات مقدماتی را انجام دادید، تاریخی در آینده نزدیک – مانند آخر هفته – تعیین کرده تا طی این مدت از مصرف غذاهای محرک پرهیز کنید.
دریافت کمک
اگر با عود هوس های غذایی مواجه شده و بار دیگر کنترل خود روی مواد غذایی مصرفی را از دست دادید، بدانید که تنها نیستید. بیشتر افراد مبتلا به اعتیاد غذایی پیش از کسب موفقیت، چندین بار برای غلبه بر این شرایط تلاش می کنند.
در شرایطی که می توانید با اتکا به خود اعتیاد غذایی را مغلوب کنید، حتی اگر پس از چند بار تلاش به هدف خود دست یابید، دریافت کمک از افراد حرفه ای نیز می تواند مفید باشد.
بسیاری از متخصصان سلامت و گروه های حمایتی می توانند به شما در مسیر غلبه بر اعتیاد غذایی کمک کنند.
برخی روانشناسان یا روانپزشکان نیز ممکن است تجربه چگونگی غلبه بر اعتیاد غذایی را داشته باشند و می توان از کمک آنها نیز استفاده کرد.