آیا تا به حال برای شما پیش آمده که در بدن خود احساس درد کنید و با مصرف دارو نیز درد شما برطرف نشود؟ همه ما در هنگام بیماری، ممکن است دچار درد در نواحی مختلف بدن شویم، اما دلیل آن درد مشخص نیست.
فرد با خوردن دارو و درمان بیماری خود، آن درد را برطرف می‌کند و سلامتی خود را بدست می‌آورد. اما گاهی برخی افراد، دردی را حس می‌کنند که هیچ دلیلی برای آن نمی‌توان پیدا کرد و در واقع با هیچ درمانی آن درد برطرف نمی‌شود. در این حالت اصطلاحا گفته می‌شود که فرد دچار اختلال درد شده است.
این اختلال می‌تواند در زندگی فردی، خانوادگی یا شغلی فرد مشکل ایجاد کند و آن را مختل نماید. نام دیگر اختلال درد، اسپسیفایر درد غالب (Predominant Pain) است که یک مشکل روان شناختی است و ریشه در ذهن و روان فرد دارد.
در اختلال درد، فرد در یک یا چند ناحیه از بدن خود احساس درد می‌کند که ویژگی اصلی این اختلال خودِ درد است نه دیگر ویژگی‌های جسمانی. به عبارت دیگر این درد هیچ دلیل جسمی نداشته و کاملا مربوط به روان فرد است.
این اختلال باعث رنج بیمار می‌شود و شدت درد بسیار زیاد است که با خوردن دارو‌هایی که مربوط به بیماری‌های جسمی است، برطرف نمی‌شود. جالب است بدانید که این اختلال در دختران بیشتر از پسران است و ممکن است در هر سنی رخ دهد.
احساس دردی که از آن حرف می‌زنیم، نباید توسط خودِ فرد به وجود آید، چون در این حالت برچسب ساختگی بودن به آن می‌زنیم، بلکه این احساس باید از زمینه‌های گوناگون زندگی برای فرد پدید آمده باشد. در این حالت گفته می‌شود که فرد دچار اسپسیفایر درد غالب شده است.
علت بروز اختلال درد
مسئله‌ی مهم این است که چرا اختلال درد به وجود می‌آید؟ درمورد علت بروز اختلال درد، دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد. از نظر دیدگاه روانکاوی، فردی که دارای اضطراب و تنش‌های روانی است، برای کاهش این تنش‌ها از مکانیزم دفاعی جسمانی کردن (Somatization) استفاده می‌کند.
این عمل کاملا ناهشیارانه است و به اختیار فرد نیست. او تنش‌های روانی خود را به صورت نشانه‌های جسمی بروز می‌دهد تا از میزان آن‌ها کم کند.
اما دیدگاه دیگری به نام دیدگاه یادگیری، علت این امر را یادگیری رفتار بیمارگونه از بزرگسالان می‌داند. این دیدگاه می‌گوید که بچه‌ها در سنین کودکی با مشاهده رفتار بزرگسالان می‌آموزند که بیماری مزایای احتمالی به دنبال دارد.
حتی اختلال درد ممکن است در افرادی که تجربه‌ی یک تروما مانند آزار جسمانی نیز داشته اند، به وجود آید. کسانی که مورد آزار جسمانی قرار گرفته اند، در برخی موارد نشانه‌های اسپسیفایر درد غالب را گزارش کرده اند.
افرادی که به اختلال درد دچار می‌شوند، ممکن است دچار اختلالات دیگری همچون افسردگی، اضطراب، سوء مصرف مواد و دیگر اختلالات سوماتیک سمپتوم شوند. اعتیاد یکی از مسائلی است که در بسیاری از موارد اختلال درد دیده شده است.
درمان اسپسیفایر درد غالب
اسپسیفایر درد غالب به عنوان یک اختلال روانی، از دو طریق دارودرمانی و روان درمانی، درمان می‌شود. این اختلال نیاز به هر دو راه دارد چرا که دارو‌ها نقش کنترل کننده و بهبودبخش دارند، ولی درمان اصلی با روان درمانی انجام می‌شود.
برای درمان اختلال درد، اولین قدم مراجعه به روان شناس است. چرا که ممکن است در شرایط خاصی نیاز به دارو باشد و او شما را به روانپزشک ارجاع دهد.
یکی دیگر از راه‌های درمان اختلال درد، روان درمانی است. بهترین شیوه‌های روان درمانی برای رفع این اختلال، روانکاوی، طرحواره درمانی، رفتاردرمانی شناختی یا CBT و هیپنوتیزم درمانی است.
از میان روش‌های گفته شده، روانکاوی و هیپنوتیزم درمانی بسیار مؤثر هستند. دلیل این امر آن است که اختلال درد ممکن است بر اثر تجارب تلخ کودکی به وجود آمده باشد. از این رو به کمک روانکاوی می‌توان رویداد‌ها و خاطرات رنج‌آور را بازیابی کرد و علت آن را پیدا کرد.
منبع: خبرگزاری صدا و سیما