یکی از سوالات مهم این روز‌ها که واکسیناسیون علیه کرونا در کشورمان انجام می‌شود، این است که اولا از خوردن چه غذا‌هایی قبل و بعد از تزریق واکسن باید بپرهیزیم و ثانیا در صورتی که دچار برخی عوارض واکسیناسیون شدیم، چه نوع تغذیه‌ای داشته باشیم تا عوارض بهبود یابند؟
به گزارش ایسنا و بنابر اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، در وهله اول مصرف فست فودها، غذا‌های چرب، سنگین و پرنمک و تنقلات شور و نوشیدنی‌های خیلی شیرین موجب تضعیف سیستم ایمنی می‌شود و زمینه را برای ابتلا به بیماری‌ها از جمله کووید ۱۹ فراهم می‌کند بنابراین همواره باید از مصرف بی رویه آن‌ها اجتناب شود همچنین توصیه می‌شود به منظور عملکرد بهتر سیستم ایمنی بدن، قبل و پس از واکسیناسیون از مصرف این گونه غذا‌ها خودداری کنید.
دوم، از مصرف روغن‌های نباتی جامد و نیمه جامد، روغن‌ها و چربی‌های حیوانی به دلیل تحریک و ایجاد التهاب پرهیز کنید.
راهکار‌های تغذیه‌ای برای مقابله با برخی عوارض احتمالی ناشی از واکسیناسیون
غالبأ عوارض ناشی از واکسن به طور معمول از ۱۲ ساعت تا کمتر از ۷ روز بعد از تزریق واکسن به طور متغیر و خفیف در بعضی افراد ممکن است، رخ دهد. در موارد بسیار نادر برخی عوارض ممکن است یک ماه بعد از واکسیناسیون بروز یابد.
یکی از این عوارض تب است. در صورت ایجاد تب، مایعات و غذا‌های آبدار به میزان فراوان بنوشید و بخورید. رژیم غذایی حاوی میوه اعم از موز، آلو، زرد آلو، طالبی، کیوی، پرتقال، سبزی هویج، اسفناج، جعفری، حبوبات، نان و غلات سبوس دار، کدو حلوایی، گوجه فرنگی و سیب زمینی، برای تامین پتاسیم ناشی از تعریق زیاد در تب توصیه می‌شود همچنین مصرف منابع غذایی ویتامین‌های گروه B از جمله سبزی‌ها به ویژه برگ سبز و میوه ها، شیر و لبنیات، ماست، پنیر، دوغ، کشک، گوشت، دل و جگر، زرده تخم مرغ، غلات سبوس دار، حبوبات و مغز‌ها توصیه می‌شود.
در عین حال در صورت مواجهه با بدن درد و خستگی، مصرف منابع غنی از امگا ۳ مانند ماهی به‌ویژه ماهی‌های چرب، گردو، تخمه آفتابگردان و سایر مواد غذایی که خاصیت ضد التهابی دارند و مصرف منابع غذایی منیزیم شامل سبزی‌های برگ سبز، تخمه کدو، غلات کامل و حبوبات، بادام زمینی، شکلات تلخ و کاکائو توصیه می‌شود. مصرف ترکیبات حاوی کافئین مانند چای سیاه، چای سبز و قهوه، در حد دو فنجان در روز به رفع خستگی و درد‌های منتشر در بدن کمک می‌کند.
همچنین در صورت داشتن ضعف و بی‌حالی پس از واکسیناسیون، مصرف منابع غذایی حاوی B ۱، B ۶ و B ۱۲ شامل غلات کامل، گوشت، تخم مرغ و شیر و لبنیات به افزایش انرژی و کاهش ضعف و بی‌حالی کمک می‌کنند. شربت عسل با کنترل قند خون در افراد دیابتیک و بیماران سرپایی، به کنترل ضعف و بی‌حالی کمک می‌کند. افزودن دارچین و زنجبیل و سیاهدانه به غذا‌ها در این موارد توصیه می‌شود.
در عین حال در صورت رخداد تهوع و استفراغ نکات زیر توصیه می‌شود:
– تا زمانی که تهوع یا استفراغ دارید، از خوردن و آشامیدن هر ماده غذایی یا نوشیدنی پرهیز کنید.
– پس از توقف استفراغ می‌توانید کمی مایعات رقیق مانند آب مرغ یا گوشت، آب سیب یا ژلاتین میل کنید.
– با گذشت ۸ ساعت از قطع استفراغ، می‌توانید مصرف غذا‌های جامد را شروع کنید. غذا باید بی بو، کم چرب و کم فیبر باشد مانند کمپوت سیب بدون شکر، مرغ پخته، موز، عصاره رقیق گوشت، نان تست و برشته، تخم مرغ آب پز و سفت، انواع آب میوه و سبزی، سیب زمینی، چوب شور، کراکر، برن، غلات پخته، شربت و ماست.
– بعد از توقف استفراغ، بزرگسالان و کودکان بالاتر از سه سال می‌توانند تکه‌های کوچک یخ را هر ۱۰ تا ۲۰ دقیقه مک بزنند.
– مصرف تکه‌های میوه یخ زده یا آب میوه‌های رقیق شده همراه با یخ می‌تواند در کنترل تهوع مفید باشد.
– تعداد وعده‌های غذایی را افزایش و حجم غذا در هر وعده را کاهش دهید و از مصرف غذای سنگین خودداری کنید.
– از قرار گرفتن در معرض بوی غذا‌هایی که رایحه تندی دارند، اجتناب کنید.
– غذا‌ها را ترجیحا سرد یا هم دما با حرارت اتاق مصرف کنید.
– از تنقلات و غذا‌های خشک، نشاسته‌ای و پرنمک مانند چوب شور، کراکر و سیب زمینی استفاده کنید.
– از آبنبات‌هایی با طعم نعناع یا لیمو استفاده کنید.
– بیشتر استراحت کنید.
در عین حال بعد از واکسیناسیون در مواجهه با اسهال، مصرف مواد زیر را مد نظر قرار دهید:
– موز رسیده: به دلیل داشتن املاح مفید بویژه پتاسیم و فیبر پکتین که به تامین الکترولیت‌های از دست رفته در طول اسهال و جذب مایعات داخل روده‌ها کمک می‌کند.
– برنج سفید: به راحتی در دستگاه گوارش هضم شده و به روده‌ها استراحت می‌دهد و سبب قوام دهی به مدفوع می‌شود.
– سیب پخته/ کمپوت سیب بدون شکر: دستگاه گوارش سیب پخته را به راحتی هضم می‌کند. البته در صورت ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر، کمپوت سیب بهتر است مصرف نشود.
– نان تست و برشته: در زمان اسهال، مصرف نان سفید بهتر از نان سبوسدار یا نان کامل یا نان قهوه‌ای است، زیرا هضم آن در دستگاه گوارش مناسب‌تر است.
– پوره سیب زمینی آب پز یا بخارپز و نرم شده: همراه با کمی نمک بدون افزودن روغن توصیه می‌شود.
– جوجه آب پز یا بخار پز: این نوع طبخ جوجه، قوام ملایم و مناسبی ایجاد می‌کند و مواد مغذی لازم در شرایط اسهال را تامین می‌کند.
– ماست پروبیوتیک: حاوی پروبیوتیک‌های ترمیم کننده سلول‌های جداره روده‌های آسیب دیده در طول اسهال است.
– آب مرغ/ سوپ مرغ بدون چربی یا کم چربی: سوپ مرغ غذای مناسبی برای زمان اسهال است که الکترولیت‌ها و مواد مغذی از دست رفته در اسهال را جبران می‌کند.
– آب: مصرف مایعات به ویژه آب در طول روز برای جبران کم آبی بدن به دلیل اسهال در این افراد توصیه می‌شود.
از سوی دیگر در صورت رخداد یبوست مصرف مواد زیر توصیه می‌شود:
– غلات کامل که سبوس فراوان دارند مانند نان گندم کامل، برنج، قهوه ای، جودوسر و غلات پرک شده.
– انواع حبوبات مانند عدس، انواع لوبیا، نخود و دانه سویا.
– مغز‌ها مانند بادام، بادام زمینی، گردو و پسته، فندق، مغز تخمه ها.
– میوه‌ها مانند انواع توت، سیب، پرتقال و طالبی، کیوی، انجیر، انگور، انواع آلو و زردآلو.
– انواع دانه‌های گیاهی نظیر تخم شربتی، خاکشیر همراه با آب یا شربت کم شیرین.
– انواع سبزی‌ها مانند بروکلی، نخودفرنگی، کلم برگ سفید و قرمز، گل کلم، کاهو، سبزی خوردن، اسفناج، برگ چغندر.
– زردک آب پز، کدوحلوایی آب پز، شلغم آب پز، به آب پز با اضافه کردن کمی عسل و زعفران ساییده.
– خشکبار بویژه آلو بخارا، برگه آلو و انجیر خیسانده که قبل از خواب می‌توان دو سه عدد آن را با مقداری آب میل کرد.
در نهایت اگر بعد از تزریق واکسن کرونا دچار بی اشتهایی شدید، مصرف مواد زیر توصیه می‌شود:
– میوه‌ها و سبزی‌ها با تاکید بر سیب به صورت پالوده، انار، پرتقال، انجیر، لیموترش، انبه و کدو حلوایی.
– چای لیمو زنجبیل.
– ادویه ها.
– سمنو، جوانۀ گندم و جوانۀ نخود.
– شیر برنج با سیاه دانه و کمی دارچین.
– شله زرد با خلال بادام و پسته.
– مغز‌ها و خشکبار شامل فندق، گردو، پسته، بادام، توت خشک، نخود و کشمش، مویز و برگه میوه ها.
– اضافه کردن آرد برنج، به انواع سوپ یا غذا.