پیدا شدنِ دودِ دستِ سوم در اماکن و محل هایی که هرگز فردِ سیگاری در آن ها سیگار دود نکرده است, دانشمندان را بر آن داشت تا درباره چرایی این مسئله تحقیق کنند میلیارد ها سیگاری می توانند منجر به مرگِ ۸۸۰۰۰۰ نفر در سال به خاطرِ استعمالِ دودِ دستِ دوم سیگار شوند
شما در سالن سینما نشسته اید و می توانید با قطعیت بگویید آدمِ خوشتیپی که بغل دستتان نشسته یا اهلِ سیگار است یا وِیپِر می کشد؛ شما بوی سیگار را از لباس او استشمام می کنید. اما از آنجایی که او سیگاری را روشن نکرده و دود سیگارش را در هوا رها نمی کند، با خودتان می گویید، اشکالی ندارد. درست است؟
اما باید بدانید که اشکال دارد. تحقیقِ جدیدی که توسطِ دانشگاهِ یِیل انجام شده است، می گوید دودِ دستِ سوم سیگار، آلودگیِ ناشی از تنباکو که به دیوارها، رختخواب، فرش و سایر سطوحِ اتاق می چسبد، به نحوی که به نظر می رسد تمامِ اتاق بویِ جاسیگاری می دهد، می تواند به بدن و لباس های فردِ سیگاری نیز بچسبد.
این ذراتِ شیمیاییِ بالقوه سمی، شامل نیکوتین، می تواند از بدن و لباسِ فردِ سیگاری واردِ فضایی شود که هرگز در آن سیگار کشیده نشده است؛ مانند سالن سینمایی که شما در آن حضور یافته اید.
بگذارید یک حقیقتِ آشفته کننده تر بگوییم: این مطالعه همچنین دریافته است قرار گرفتن در معرضِ این موادِ شیمیایی بسته به اینکه میزانِ مواجه در چه سطحی باشد معادلِ کشیدنِ ۱ تا ۱۰ عدد سیگار تا پایانِ یک فیلم است. یعنی شما بدونِ اینکه سیگار بکشید، فقط به این دلیل که در کنارِ یک فردِ سیگاری نشسته اید، تا پایان یک فیلم ۱ تا ۱۰ سیگار استعمال می کنید.
نویسنده این پژوهش، اندرو جِنتنِر، استادیارِ مهندسیِ محیط زیست و موادِ شیمیایی در دانشگاهِ ییل، می گوید: «افراد آلودگی هایِ دودِ دستِ سوم سیگار را با خود به محیط های مختلف حمل می کنند.»
این مطالعه که در ژورنالِ ساینس اَدوَنسِس چاپ شده است، ظاهراً نخستین مطالعه ایست که نشان می دهد افراد نیکوتین و سایرِ موادِ شیمیاییِ سمی را بعد از استعمالِ سیگار از طریقِ لباس های خود منتقل می کنند.
جِنتنِر ادامه می دهد: «این یافته بسیار منحصر به فرد است. ما بسیار شگفت زده شدیم از اینکه دیدیم مقادیرِ زیادی از ترکیباتِ آلیِ فرار و خطرناک مانند بِنزِن و فرمالدهید، که برخی از آن ها به عنوانِ عواملِ سرطان زا در انسان ها شناخته شده اند، از یک فردِ سیگاری متصاعد می شوند.»
دودِ دستِ سوم چیست؟
دودِ دستِ سوم به واقع اصلاً دود نیست، بلکه باقی مانده های نیکوتین و سایر موادِ شیمیایی در تنباکو است که برخی از آن ها سمی هستند و برای مدت زمانِ طولانی بعد از اتمامِ استعمالِ سیگار پایدار هستند.
برخی از این موادِ شیمیایی به سطوح می چسبند و سایر مواد به شکلِ ذرات معلق در می آیند. برخی دیگر عمیقاً به عمقِ دیوارها، پرده ها و اسباب و اثاثیه نفوذ می کنند. وقتی این ترکیبات طولانی مدت باقی می مانند، ممکن است به اکسیدکننده ها یا سایرِ ذرات موجود در جوِ اتاق واکنش نشان دهند.
واکنش های شیمیایی می تواند محصولاتِ جانبیِ بالقوه خطرناک تولید کند که در هوا باقی می مانند. علم، سال هاست از این نوع آلودگیِ زیست محیطی آگاه است و برای همین در هتل ها و رستوران ها و اماکنی نظیر آن ها همواره بخش هایی برای سیگاری ها و غیرسیگاری ها وجود دارد.
اما پیدا شدنِ دودِ دستِ سوم در اماکن و محل هایی که هرگز فردِ سیگاری در آن ها سیگار دود نکرده است، دانشمندان را بر آن داشت تا درباره چرایی این مسئله تحقیق کنند.
برای یافتنِ پاسخِ این مسئله جنتنر و برخی از دانشجویان دکترا آزمایشی را در یک سالنِ سینما که به مدتِ ۱۵ سال کسی در آن سیگار نکشیده بود، طراحی کردند. آن ها برای حصولِ اطمینان از اینکه هیچ بقایایی از دودِ سیگار در سینما وجود ندارد، هوای تازه را به داخل سینما وارد کردند.
آن ها سپس به کمک ابزار بسیار پیچیده میزانِ ذراتِ معلق در هوا را قبل و بعد از وارد شدنِ افراد به سینما اندازه گیری کردند. به محضِ وارد شدنِ افراد به داخلِ سالنِ سینما میزانِ موادِ شیمیاییِ خطرناک افزایشِ ناگهانی و شدیدی را نشان می داد.
جنتنر می گوید: با تجمع افراد، تجمعِ موادِ شیمیایی نیز بیشتر می شد و سپس در گذر زمان کاهش پیدا می کرد.
«اما با ترکِ محل توسطِ مخاطبان این مواد به طور کامل از بین نمی رفتند. در بسیاری موارد، آلودگی ها یک روز بعد از آنکه هیچ کسی واردِ سالن سینما نشده بود نیز کاملاً قابل مشاهده بودند.»
این آزمایش طی ۴ سال درباره فیلم هایی با ژانر های مختلف تکرار شد. شاید تعجب آور نباشد که بگوییم سطحِ نیکوتین و سایر مواد شیمایی در فیلم هایِ مناسبِ رده سنی کودکان بسیار کمتر بود.
جنتنر می گوید: «علی رغم اینکه گاهی در نمایشِ فیلم های مربوط به کودکان بیش از ۲۰۰ نفر در سالن حاضر می شدند، میزانِ آلودگی در مقایسه با زمانی که فیلم های رده R فیلم هایی مخصوصِ بزرگسالان که ممکن است حاوی صحنه های نامناسب برای کودکان باشد- با جمعیت کمتر پخش می شد، کمتر بود.»
سیگاری ها قاتل اند؟
به گزارشِ سازمانِ بهداشتِ جهانی، علی رغم کاهشِ میزانِ سیگار کشیدن در کشور های توسعه یافته، هنوز میلیارد ها نفر در سراسر جهان سیگار می کشند.
دکتر جاگات نارلولا، متخصص قلب از نیویورک، می گوید: «میلیارد ها سیگاری می توانند منجر به مرگِ ۸۸۰۰۰۰ نفر در سال به خاطرِ استعمالِ دودِ دستِ دوم سیگار شوند.»
«این نوع مرگ نوعی قتل است.»
نارولا، می گوید، یافته های جدیدِ دانشگاهِ ییل، درباره سطوحِ بالایی از موادِ شیمیایی که از بدن و لباسِ افرادِ سیگاری وارد هوا و محیط می شود، او را شگفت زده نکرده است.
«اما مایه تشویق است. گزارش های زیادی نشان داده اند که دودِ دستِ دوم در هر میزانی خطرناک است. اگر یافته های آینده نیز خطراتِ ناشی از مواجه با دودِ دستِ سوم سیگار را تأیید کنند، به این معنی است که سیگاری ها، حتی وقتی در حالِ کشیدنِ سیگار نیستند هم به طور بالقوه برای سلامتی ما خطرناک هستند.»
این خطر فقط در موردِ دودِ ناشی از نیکوتین نیست. استفاده از وِیپِرها نیز به همین نسبت خطرناک است.
جنتنر می گوید: «نیکوتینِ حاصل از سیگار های الکتریکی نیز می تواند توسط افراد به فضا های جدید منتقل شود.»
نارولا می گوید: «اگر این یافته ها تأیید شود تنها کاری که باید انجام شود بازداشتن و منعِ افراد از سیگار کشیدن در تمامِ اماکن است.»
وب سایت فرادید
عاطفه رضوان نیا
منبع: The Guardian