تابستان همواره برای بسیاری از شهروندانی که در نقاط مختلف ایران زندگی می‌کنند، یادآور روزهایی دشوار و طولانی است؛ روزهایی که گاه گرما، تعریق و تشنگی آنان را به مرز عصبانیت و خستگی می‌کشد.
به گزارش ایسنا، اگرچه تابستان در نقاط سردسیر، دورانی مطلوب محسوب می‌شود و شهروندان این مناطق از آفتاب روزهای طولانی آن بیش از همه لذت می‌برند، اما بسیاری از افراد در این ایام با مشکلات مختلفی روبرو می‌شوند که گرمازدگی نامیده می‌شود.
گرمازدگی مجموعه‌ای از واکنش‌های بدن در مقابل گرمای شدید است که اگر به‌موقع فرد به‌دنبال رفع علائم آن نباشد، شاید تا مرز بیهوشی هم فرد را پیش برد و سلامت او با مخاطره جدی مواجه شود.
فیروزه اکرمی، پزشک عمومی بیمارستان مادر و کودک شوشتری شیراز در این خصوص و با بیان اینکه افراد در روزهای تابستان زودتر خسته می‌شوند و اگر کمی بیشتر زیر آفتاب بمانند، سرگیجه و حالت تهوع هم سراغشان می‌آید، این مشکلات را از نشانه‌های گرمازدگی دانست و تاکید کرد تداوم این حالت‌ها می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
او تاکید دارد که گرمازدگی خطرناک‌ترین پدیده ناشی از افزایش دمای هوا محسوب می‌شود و بیماری‌های ناشی از آن، با بالا رفتن دمای بدن، فرد را با مخاطراتی جدی مواجه خواهد کرد.
این پزشک عمومی، ۲ عامل فعالیت بدنی شدید و طولانی مدت و آب و هوای گرم را در بروز بیماری‌های ناشی از گرما موثر برشمرد و گفت: زمانی که فرد دچار کم آبی ناشی از گرمای زیاد شود، غلظت خون افزایش یافته، جریان خون کند شده و در عملکرد ارگان‌های بدن اختلال ایجاد می‌شود؛ بر اثر تعریق فراوان به علت گرما، مایعات و املاح زیادی از بدن خارج و شخص دچار اختلال مختصری می‌شود که انقباض و گرفتگی دردناک عضله‌های مختلف به ویژه عضله‌های جدار شکم، از آن جمله است.
اکرمی با تقسیم بندی مشکلات ناشی از گرمای زیاد هوا به سه دسته گرفتگی عضلات، خستگی مفرط ناشی‌از گرما و گرمازدگی، ادامه داد: کودکان، سالمندان و افرادچاق بیش از دیگران در معرض خطر گرمازدگی قرار دارند، همچنین افرادی که ساعت های زیادی از روز را در معرض نور آفتاب قرار می‌گیرند، به ویژه در روزهای ابتدایی تابستان، به شدت با خطر گرمازدگی مواجه هستند.
این پزشک عمومی، نفوذ گرمای شدید در بدن را با از دست دادن مایعات حیاتی بدن انسان همراه دانست که نیاز به تأمین مازاد سوخت و ساز بدن را افزایش می دهد و چنانچه این نیاز تأمین نشود، شخص دچار گرمازدگی می‌شود.
نشانه‌های گرمازدگی
اکرمی افزود: افزایش تهدیدکننده دمای بدن، تشنج، ضعف بنیه، گرفتگی عضلات، تغییر رنگ پوست، سرگیجه و ایجاد اختلال در گردش خون، نشانه‌هایی از ابتلا به گرمازدگی هستند که در این وضعیت شخص بیمار باید هرچه زودتر نزد پزشک برود؛ چرا که انسان در حالت معمولی، روزانه به دو لیتر مایعات مختلف احتیاج دارد تا سوخت و ساز بدن با مشکل روبرو نشود، اما در فصل گرما نیاز به دوبرابر شدن مایعات وجود دارد.
پوشیدن پوشاک نخی و لباس‌های با رنگ‌های روشن، از دیگر توصیه‌های این پزشک عمومی برای شهروندانی است که در شرایط گرم آب و هوایی قرار دارند .
او گفت: لباس مناسب تابستان به ویژه برای کودکان، باعث می‌شود که جریان هوا بیشتر وارد بدن شود؛ به دلیل سوخت و ساز موردنیاز بدن کودکان در تابستان و کاهش استفاده از مواد چرب و نشاسته‌ای و افت میزان آب بدن، برای جبران کمبود مایعات، باید از میوه‌های آبدار و نوشیدنی‌های مفید استفاده کنند .
کودکان و سالمندان گروه‌های پرخطر در ابتلا به گرمازدگی
این پزشک عمومی در ادامه توصیه‌های خود به کودکان و همچنین سالمندان به عنوان دو گروه پرخطر در ابتلا به گرمازدگی اشاره و بیان کرد: در هوای گرم تابستان تا حد امکان از منزل خارج نشوند، لباس های آزاد و گشاد با رنگ روشن بپوشند، از کلاه های لبه‌دار استفاده کنند، آب بیشتری بنوشند و سبزی و میوه‌ها را جایگزین غذاهای پرچرب و دیر هضم یا دارای پروتئین بالا کنند.
اکرمی با بیان اینکه بدن شخص گرمازده مقدار زیادی نمک دفع می‌کند و به همین دلیل میزان تعریق کاهش یافته و دفع حرارت از پوست متوقف می‌شود، گفت: در این وضعیت حرارت بدن بیمار بالا رفته و به ۳۹ تا ۴۱ درجه می‌رسد که اگر شخص فوری در میان یخ قرار داده نشود و یا درون آب نباشد، خطر تلف شدن وجود دارد .
او افزود: اغلب شخص گرمازده در ناحیه ساق پا دچار گرفتگی یا درد و اختلال هوشیاری می‌شود و برای تصمیم‌گیری اراده‌ای ندارد و سپس به حالت کما می‌رود؛ بنابراین فرد باید از فعالیت در محل گرم و قرار گرفتن طولانی مدت در آن محیط خودداری کند، تا زمانی که میزان درجه تب شخص گرمازده بالاست، مصرف آب و نمک یا “الکترولیت”،(سدیم‌ونمک) هیچ تاثیری در دفع گرمای بدنش ندارد و تنها راه پایین آوردن حرارت به طریق مکانیکی قرار گرفتن فرد در آب سرد و یا یخ است .
مردان بیش از بانوان گرمازده می‌شوند
این پزشک عمومی نسبت به بروز گرمازدگی در مردان، بیش از بانوان هشدار داد و علت آن را تعریق بیشتر مردان و همچنین از دست دادن سریع‌تر آب بدن آنان در مقایسه با بانوان عنوان کرد و گفت: بدن انسان برای عرق کردن در هوای گرم باید مقداری مایعات به صورت ذخیره در بدن داشته باشد، چرا که عرق کردن یکی از مهمترین عوامل تنظیم دستگاه حرارتی انسان به شمار می‌رود، پس توصیه می‌شود که از مایعات در هوای گرم تابستان، همچنین آب میوه طبیعی زیاد استفاده کرده و از مصرف قهوه، چای و انواع کولاها خودداری شود، زیرا آنها باعث از بین رفتن بیشتر آب بدن می‌شوند .
دکتر اکرمی همچنین به ورزشکاران توصیه کرد که در تابستان، در طول صبح یا عصر ورزش کنند، زیرا ورزش در هنگام روز و هوای گرم می‌تواند به سلامت انسان صدمه بزند و مشکلاتی را در گردش خون ایجاد کند .
غذاهای دیرهضم را از رژیم غذایی تابستان حذف کنید
او با اشاره به‌اینکه انسان در هوای گرم دیرتر احساس گرسنگی می‌کند، گفت: هر اندازه درجه حرارت هوا زیاد باشد، به‌همان اندازه غذا بیشتر در داخل معده انسان باقی می‌ماند، چربی و غذاهای دیرهضم که بیش از سایر مواد غذایی در معده باقی می‌مانند، برای هضم شدن احتیاج بیشتری به خون پیدا می‌کنند که این امر باعث اخلال در جریان گردش خون می‌شود، به‌همین خاطر توصیه می‌شود در تابستان به‌جای غذاهای دیرهضم از انواع سبزی و میوه‌ها استفاده شود .
این پزشک عمومی، در خصوص مصرف آب آشامیدنی در تابستان هم نسبت به بهداشتی بودن آن تاکید کرد و یادآور شد: در شرایطی که آب سالم در دسترس نباشد، باید آب جوشیده مصرف کرد .