چندروز پس از آن حالا خبرنگار ایرنا دوباره به همان بازار سری زد تا ببیند وضعیت چطور است و در فاصله این چندروز که تعداد شهرهای قرمز کرونایی استان هم افزایش پیدا کرده بود، وضعیت تغییری نکرده بود؛ اگر نگوییم بدتر نشده، بهتر هم نبود و باید گفت فعالیت در بازار میوه و تره بار قدمگاه کرمان حکایت آن ضرب المثل دارد که حتی با وجود حضور متولیان بازار و بهداشت و برخورد با چند متخلف، باز روز از نو و روزی از نو البته با چاشنی کرونا.
آنطور که در بخشی از افکار عمومی شایع شده قدمگاه را بیشتر به عنوان بازار ارزان فروشی میوه می شناسند حال آنکه این سکه روی دیگری هم دارد. می گویند کاسبان بازار ارزانی فروشی های میوه که میوه را کمتر از قیمت سایر عرضه کنندگان می‌فروشند و شهرت این بازار از جهت ارزانی محصولاتش است، اما ارزانی به چه قیمت؟
چطور برخورد شد؟
آن روز که در فضای مجازی مطلبی با عنوان «بازار قدمگاه، مرکز کلاهبرداری» منتشر شد، انگار که تازه تلنگری زده شده باشد شماری از مدیران از جمله مدیرکل تعزیرات حکومتی، مسئولان بهداشت، بازرسان سازمان صنعت، معدن و تجارت، کارشناسان اداره نظارت بر اماکن عمومی و شهرداری کرمان در یک اقدام هماهنگ رسانه ها را هم دعوت کردند و راهی این بازار شدند.
مسئولان و بازرسان پس از بازدید از بازار میوه فروشان قدمگاه کرمان گفتند که کلکسیونی از تقلب و تخلف را در آنجا مشاهده کردند، تخلفاتی همچون فروش میوه فاسد به همراه چند میوه سالم، محیط کاملا غیربهداشتی، رعایت نکردن پروتکل‌های بهداشتی مقابله با کرونا، نبود فاصله گذاری اجتماعی و سد معبر که سلامت عمومی جامعه را هدف قرار می دهد و به دنبال آن نیز چند واحد متخلف اخطار گرفتند و چند مورد هم پلمب شدند.
آنچه ششم تیرماه در نتیجه برخورد دستگاه های متولی در این بازار رخ داد را اینجا می توانید مطالعه کنید.
چندروز پس از بازدید مسئولان
اما پس از گذشت بیش از یک هفته خبرنگار ایرنا دوباره به این بازارچه رفت و آنچه مشاهده کرد فقط پلمب چند واحد صنفی بود که در جوار آنها همچنان میوه بی کیفیت و فاسد به فروش می رساندند.
چراغ های زردرنگ پرنور بالای سبدهای میوه روشن بود که در نگاه نخست کسی متوجه میوه های فاسد زیر میوه های سالم نشود؛ میوه سالم جلو دید مشتری قرار داشت و پشت آن میوه های ریز و بی کیفیت که آنها هم همراه میوه های سالم به فروش می رسید. دستگاه های کارتخوان در همه واحدها در دسترس عموم نبود، استفاده از ماسک هم که همچون گذشته توسط فروشندگان کمتر رعایت می شد. سد معبر و دیگر تخلفات بهداشتی و اقتصادی به کرات مشاهده می شد و در یک کلام می توان گفت تغییر چندانی در این بازار رخ نداده بود.
درواقع حراجی‌ها و بیشتر صنوف مستقر در بازار میوه قدمگاه کرمان که طی روزهای گذشته به علت تخلفات بهداشتی و اقتصادی خبرساز شدند همچنان بی‌اعتنا به خطرات کرونا، باوجود توصیه‌های مکرر بازرسان و پلمب چند واحد صنفی، شیوه‌نامه‌های بهداشتی و محدودیت‌ها را در این محیط پرازدحام رعایت نمی‌کنند.
شاید کرونا اینجا نباشد
زمانی که تعداد شهرستان های قرمز کرونایی استان کرمان از جمله شهر کرمان به ۱۶ مورد رسیده همچنان همانند روزهای عادی شاهد ازدحام جمعیت و توجه نکردن به اصول بهداشتی از جمله ماسک زدن از سوی برخی شهروندان و کاسبان در این بازار بودیم.
بسیاری از شهروندان گمان می کنند اینجا میوه را با قیمت عمده توزیع می کنند حال آنکه بیشتر آنان هم می دانند که میوه ها را به صورت درهم می فروشند و می آیند تا هرچقدر زورشان رسید میوه های فاسد را برگردانند و در این چرخه شاید در مجموع خرید میوه با قیمت مناسب تری داشته باشند.
اما مدیران متولی که ششم تیر از این بازار بازدید کردند معتقد بودند که اگر بخواهیم میوه های نامناسب را از سبد خرید شهروندان جدا کنیم می بینیم که در واقع قیمت تمام شده میوه برای شهروندان گران تر از سایر مراکز عرضه می شود.
بیش از نیمی از محصولاتی که مردم می خرند حتی قابلیت مصرف خوراکی ندارد اما فروشندگان آنچنان با زیرکی پاکت های مشتریان را در پشت سبدها پر می کنند و گره می زنند که مشتریان در لحظه متوجه خرید محصول غیرقابل مصرف نمی‌شوند؛ حال شهروندی که این قلق ها را بداند و اهل چانه زنی و احیانا دعوا باشد می تواند میوه سالم تری را هم صید کند.
پای صحبت میوه فروشان
خبرنگار ایرنا با چند نفر از کاسبان صحبت می کند و علت فروش میوه های فاسد را به صورت درهم می پرسد و سوال می کند آیا حاضر است همین میوه ها را به خانواده خودش هم بفروشد که به این پاسخ بسنده می کند: جنس را درهم به مشتری می دهیم تا کسانی که پول ندارند هم بتوانند میوه بخورند.
وی که خود را «جمشید.پ» معرفی کرد و انگار نگرانی خاصی هم از پلمب شدن مغازه ندارد افزود: بروید میدان تره بار نرخ ها را ببینید بعد بیایید به ما بگویید چکار کنیم؟ اگر می خواهید، فروشگاه را پلمب کنید اما ما چند روزه آن را باز می‌کنیم.
یکی دیگر از کاسبان بازار قدمگاه کرمان نیز در این زمینه گفت: فروشگاه ها امروز پلمب و فردا بازگشایی می شوند؛ فروشندگان با وجود جریمه های اندک دوباره همان روند قبل را دنبال می کنند، این که نشد قانون.
«حمید.ک» تصریح کرد: مغازه های بازار قدمگاه کرمان مسیر چند متری تردد عابران را در شب ها به ۴۰ سانتیمتر می رسانند و از معابر بیش از فروشگاه خود بهره می برند، در حالی که این کار جمعیت را فشرده تر می کند و موجب شیوع بیشتر ویروس کرونا می شود.
این کاسب کرمانی عنوان کرد: اتباع خارجی غیرمجاز با توجه به اینکه در بیشتر فروشگاه های بازار قدمگاه حضور دارند سبب بروز مشکلاتی از جمله دعوا و درگیری می شود درحالی که خانواده ها که به بازار مراجعه می کنند باید امنیت خاطر داشته باشند.
نکته قابل تامل موضوع برخورد با رفتارهای غیربهداشتی در شرایط کروناست که معلوم نیست چطور باید با آنها برخورد کرد تا زمینه سرایت ویروس کرونا کاهش یابد زیرا صنوفی مانند عرضه کنندگان میوه را نمی توان تعطیل کرد چون کار تامین مایحتاج ضروری شهروندان را برعهده دارند اما اینکه این صنوف تابع چه شرایطی با لحاظ اصول بهداشتی کار کنند خود موضوع مهم دیگری است.
با متخلفان چکار می کنند؟
مسئول بهداشت محیط شهرستان کرمان در این خصوص در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: رعایت پروتکل های بهداشتی از جمله استفاده از ماسک، رعایت فاصله گذاری اجتماعی و همچنین نگذاشتن دستگاه کارتخوان در معرض عموم در بازار قدمگاه کرمان تخلفاتی مشهود محسوب می شود که کرونا را انتشار می‌دهد که در این خصوص با واحدهای صنفی که شیوه نامه های بهداشتی را رعایت نمی کنند، برخورد می‌شود.
مجتبی کریمی افزود: واحدهای صنفی مستقر در بازار قدمگاه کرمان پس از اخطار ۴۸ ساعته طبق قانون به مدت یک هفته پلمب و پس از آن با تعهد بازگشایی می شوند و سپس در صورتی که موارد اعلام شده، تکرار شود برای ابطال جواز از طریق صنف اقدام می‌کنیم.
وی با اشاره به شناسایی ۶ واحد متخلف در بازار قدمگاه کرمان گفت: همچنین برخی از این واحدها با معرفی به تعزیرات حکومتی استان کرمان برابر قانون جریمه نقدی می شوند.
قانون فعلی صنفی بازدارنده نیست
پس از اینکه چند واحد صنفی توسط تیم اعزامی بازرسان و مسئولان به بازار قدمگاه کرمان پلمب شد و همچنان این مشکلات در سطح دیگری مشاهده می شد علت را جویا شدیم که در این خصوص مدیرکل تعزیرات حکومتی معتقد است قانون فعلی ما بازدارنده نیست و قوه مقننه باید به سرعت فکری برای برخورد با تخلفات اینچنینی کند.
ارسلان میری با اشاره به جرایم اندک متخلفان اضافه کرد: از مسئولان حوزه قانون‌گذاری کشور درخواست داریم که در این قانون بازنگری شود.
وی تاکید کرد: قانونگذار در بسیاری از جرایم بازار قدمگاه کرمان، جریمه بسیار پایینی تعیین کرده و مردم نیز از ما گلایه‌مندند زیرا ما باید برابر قوانین موضوعه رسیدگی کنیم که مرتکب تخلف نشویم.
حضور اتباع غیرمجاز
مشکل دیگری که از طرف برخی شهروندان و مغازه داران مطرح می شود دعوای مشتریان و کاسبان است که گاه به گاه به دنبال فروش میوه فاسد شکل می گیرد و این دعوا زمانی شدیدتر می شود که کاسب از اتباع غیرمجار دیگر کشورها باشد.
یکی از شهروندان مستقر در بازارچه قدمگاه به خبرنگار ایرنا گفت که روزهای گذشته شهروندی پس از مشاهده میوه فاسد در سبد خریدش به فروشنده که از اتباع غیرمجاز دیگر کشورها بوده اعتراض کرده و در نتیجه آن درگیری منجر به ضرب و جرح نیز شکل گرفته است.
وی گفت که بارها شاهد دعوای بین مشتریان با کاسبان حتی کاسبان ایرانی بوده که میوه فاسد را در کنار میوه سالم فروخته اند.
سرهنگ امیر رئیسی معاون اداره نظارت بر اماکن عمومی در این خصوص با بیان اینکه اتباع خارجی در کرمان و کشور به ۲ دسته غیر مجاز و مجاز تقسیم می شوند گفت: اتباع غیرمجاز نه تنها در واحدهای صنفی، بلکه اقامتشان در کشور نیز غیرمجاز است اما افرادی که مجوز اقامت دارند از طریق اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی باید مجوز کار را دریافت کنند که فعالیت صنفی این افراد در این مورد بلامانع است و منع قانونی ندارند.
مردم کرمان در رصد بازار چشمان بازرسان صمت باشند
معاون بازرسی و نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمان نیز در در این زمینه گفت: بازرسی‌های این سازمان به‌صورت روزانه ادامه دارد.
محسن پزدانپناه افزود: به اتفاق اداره‌کل تعزیرات حکومتی استان کرمان، اتاق اصناف، اداره نظارت بر اماکن عمومی فروش میوه درجه ۲ و تخلفات در بازار کرمان رصد شد و پس از بررسی میدانی با متخلفان برخورد کردیم و پرونده این افراد جهت صدور رای به تعزیرات حکومتی استان ارسال شده است.
وی ادامه داد: از مردم می خواهیم به واسطه کمبود نیرو چشمان سازمان صنعت، معدن و تجارت باشند و موارد تخلف را به سرعت به سامانه ۱۲۴ این سازمان و یا شماره ۱۳۵ تعزیرات حکومتی اعلام کنند که متخلفان اقتصادی فرصت تکرار اشتباهات خود را نداشته باشند.
معاون بازرسی و نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمان خاطرنشان کرد: به واسطه کمبود نیرو از بسیج درخواست داریم که همانگونه در نظارت کارخانه سیمان حضور دارند، در کنترل بازار نیز در کنار ما باشند زیرا اکنون تخلفات اقتصادی با سلامت جامعه در ارتباط است و باید از تمامی ظرفیت ها برای رفع این چالش ها استفاده کرد.
حراجی‌های بازار کرمان به‌مردم اجحاف می‌کنند
همچنین مدیرکل تعزیرات حکومتی استان کرمان در جمع بندی وضعیت بازار قدمگاه کرمان گفت: بررسی و بازرسی‌ها حاکی از آن بود برخی از فروشندگان میوه و تره‌بار واقع در این بازار، در قالب حراج به مردم اجحاف می کنند لذا پس از بازرسی و بازدید میدانی، پرونده متخلفان بازار قدمگاه کرمان برابر قانون و به‌صورت ویژه رسیدگی شد.
ارسلان میری با اشاره به گزارش وضعیت بسیار نامطلوب بازار کرمان اظهار داشت: برخی فروشندگان میوه و تره بار بدون رعایت موارد بهداشتی و با تظاهر کالای خوب مرتکب تخلف شده اند.
مدیرکل تعزیرات حکومتی استان کرمان تصریح کرد: با همکاری سازمان صمت استان، اتاق اصناف کرمان، نیروی انتظامی و شبکه بهداشت شهرستان وارد بازار شدیم و در این خصوص بیش از ۹۰ درصد مسایل مطرح شده در فضای مجازی مبنی بر تخلف این صنف‌ها واقعیت داشت.
وی بیان داشت: چینش فریب کارانه این واحدها به این صورت بود که میوه خوب خود را در معرض دید عموم و میوه‌های فاسد را در پشت سبد می‌گذاشتند که این اقدام تخلف است.
میری گفت: همچنین تعرض به معابر عمومی در بازار قدمگاه کرمان مشهود بود که با رایزنی و گفت و گو با شهردار کرمان مقرر شد که این صنف‌ها ساماندهی شوند زیرا معبر عمومی برای گذر مردم است که با بساط‌ها مسدود شده و مسیر تردد بسیار کوچک شده است که خطرات خاص خود را دارد.
وی عنوان کرد: تعدادی پرونده در بازار قدمگاه کرمان تشکیل شد و در این خصوص با همراهی رییس شعبه ویژه تخلفات صنفی در محل به برخی جرایم رسیدگی کردیم و مابقی تخلفات زمان بیشتری برای رسیدگی نیاز دارد که با همکاری صمت استان و بهداشت بررسی می‌شود.
مدیرکل تعزیرات حکومتی استان کرمان یادآور شد: تعدادی از واحدهای صنفی و فروشگاه های میوه و تره بار بازار کرمان پلمب و فرصتی برای اصلاحات به آنان داده می شود تا با رفع مسائل بهداشت خود محیطی ناامن برای مردم ایجاد نکنند.
وی ادامه داد: به علت اینکه نیروهای بازرسی و نظارت از بازار و واحدهای صنفی این استان از نظر تعداد، اندک هستند، از مردم شریف کرمان تقاضا داریم که در شناسایی جرایم اینچنینی با بازرسان همکاری و در امنیت بازار برای خودشان مشارکت کنند.
وی با اشاره به خرید مردم از مکان مناسب افزود: مردم نباید فریب ظاهرنمایی فروشندگان را بخورند و اما در کل قیمت مناسب در قدمگاه کرمان با جداسازی میوه‌های ناسالم، قیمتی بیش از نرخ واقعی محصول برای آنان تمام می شود، درحالی که مردم به اشتباه تصور می‌کنند در این منطقه ارزانی است، ضمن آنکه با سلامت آنان بازی شده است.
به گزارش ایرنا کارشناسان در این شرایط بهترین اقدام و راهکار پایدار را صرفنظر از نقش متولیان و دستگاه های اجرایی متولی و بازدارندگی برخوردها، همت خود مردم می دانند که خرید خود را از چنین واحدهایی که اصرار بر فروش میوه های ناسالم دارند مدیریت کنند زیرا درصورت نخریدن و متضرر شدن کاسبان متخلف، مجبور می شوند که رفتارهایشان را اصلاح کنند. گرچه این موضوع مهم نظام عرضه و تقاضا باید با کار کارشناسی و لحاظ زنجیره کامل از ابتدای فرآیند و قطع دست دلالان نیز همراه باشد.