اگرچه احساس خستگی در بعضی مواقع به دلیل کار زیاد یا کم خوابی در انسان بروز پیدا می کند اما گاهی هم یکی از مهم ترین علائم ابتلا به بعضی از بیماری های خطرناک است
اگرچه احساس خستگی در بعضی مواقع به دلیل کار زیاد یا کم خوابی در انسان بروز پیدا می کند اما گاهی هم یکی از مهم ترین علائم ابتلا به بعضی از بیماری های خطرناک است.
البته باید توجه داشت که احساس خستگی به خودی خود یک بیماری نیست ولی می تواند یکی از علائم مهم ابتلا به بیماری باشد. ما سعی می کنیم در ادامه با استفاده از تجربیات بهترین کارشناسان و پزشکان، مهم ترین بیماری هایی را که عامل به وجود آمدن خستگی هستند به شما معرفی کنیم.
● اگر خستگی همراه با ضعف و تنگی نفس است
علائم دیگر: ورم کردن قوزک پا، شکم و رگ گردن، درد سینه بعد از خوردن غذای سنگین یا ورزش کردن.
این علائم در کنار یکدیگر نشانه آن است که عملکرد عضلات قلب دچار اختلال شده است که در اصطلاح پزشکی آن را «کاردیومیوپاتی» می نامند. در این بیماری دیواره های قلب به خصوص در سمت چپ که مسئولیت اصلی پمپاژ خون را به عهده دارد ضخیم می شود و در نتیجه قلب نمی تواند مانند گذشته خون را به داخل بدن بفرستد. به این ترتیب اکسیژن کمتری به بافت های بدن می رسد که این موضوع خود را با خستگی و درد در ناحیه قفسه سینه نشان می دهد.
درمان: استفاده از داروهایی که از آن ها با عنوان بازدارنده یاد می شود می تواند علائم این بیماری را بهبود دهد. این داروها باعث گشادتر شدن رگ های خونی شده و به این ترتیب جریان خون راحت تر از قبل به دیگر اعضای بدن فرستاده می شود.
● اگر گیج هستید و چشمان تان تار می بیند
علائم دیگر: خشک شدن دهان، اسهال یا یبوست.
بسیاری از مردم تصور می کنند آلرژی ها مانند حساسیت های فصلی عامل اصلی خستگی ها هستند اما در اصل عامل اصلی بروز این حالت در بیماران مصرف داروهای آنتی هیستامین است. این داروها تاثیر زیادی روی گیرنده های مغز دارند و می توانند مدت زیادی شما را در حالت خواب آلودگی قرار دهند.
دقیقا به همین دلیل است که دانش آموزان در روزهایی که امتحان دارند نباید از این داروها استفاده کنند، زیرا سطح هوشیاری آن ها بسیار پایین می آید.
در سال ۲۰۰۷ تحقیقاتی انجام شد که نشان داد، نزدیک به سه چهارم از کودکانی که به دلیل ابتلا به حساسیت های فصلی از داروهایی مانند آنتی هیستامین استفاده می کنند باید منتظر کاهش نمرات امتحانی خود باشند.
درمان: نمونه های قدیمی تر آنتی هیستامین مانند پیریتون، که در درمان آلرژی ها تاثیر زیادی هم دارند، بیشتر از انواع دیگر باعث بروز احساس خستگی در بیماران می شوند. اگر شما هم مجبور به استفاده از این داروها هستید، شاید بتوانید از انواع جدید تر با نام های زیرتک یا کلاریتین استفاده کنید.
● اگر خستگی با درد مفاصل همراه است
علائم دیگر: ریزش موی سر و بدن، کاهش تراکم استخوانی، کاهش میل جنسی و توانایی نداشتن در تمرکز کردن.
در مردان این حالت ممکن است در اثر کاهش میزان هورمون تستوسترون به وجود بیاید. در این مواقع نه تنها بعد از انجام هر گونه فعالیت فیزیکی احساس خستگی می کنند بلکه بعد از مدتی حجم عضلانی بدن آنها نیز کاهش پیدا می کند.
تقریبا نیم درصد مردان جهان به این حالت دچار می شود اما هنوز دلیل اصلی آن کشف نشده است. شاید عوامل ژنتیک در این میان نقش داشته باشند.
درمان: اگرچه درمان علت اصلی این حالت تقریبا غیرممکن است اما شاید بتوان با هورمون درمانی و استفاده از تستوسترون علائم این بیماری را کاهش داده و قدرت از دست رفته عضلات را برگرداند.
● اگر بعد از انجام ساده ترین کارها هم خسته می شوید
▪ علائم دیگر: افزایش احساس ضعف بعد از گذشت زمان، تشنگی و ادرار بیش ازحد، دیرتر خوب شدن زخم ها و جراحات، بی حسی و سوزن سوزن شدن در دست ها و پاها. اگر شما هم این علائم را در بدن خود دارید، با احتمال بسیار بالا مبتلا به بیماری دیابت هستید. مهم ترین علت دچار شدن به دیابت، چاقی است و افزایش تعداد افراد چاق در سراسر جهان خطر ابتلا به دیابت را نیز به طور وحشتناکی افزایش داده است. افرادی که غذاهای چرب می خورند و به اندازه کافی ورزش نمی کنند پس از مدتی تناسب اندام خود را از دست می دهند. همین عامل سبب می شود آن ها برای انجام هر کاری بیش ازحد لازم تلاش کنند و زودتر احساس خستگی به سراغ آن ها بیاید. زمانی که بدن نتواند به اندازه کافی هورمون انسولین تولید کند یا به درستی از انسولین تولید شده استفاده نکند بیماری دیابت نوع ۲ ظاهر می شود. متاسفانه ماه ها و حتی سال ها طول می کشد تا علائم این بیماری ظاهر شوند و به همین دلیل درصد زیادی از مبتلایان به دیابت از بیماری خود اطلاعی ندارند.
▪ درمان: هدف اصلی در درمان بیماری دیابت ثابت نگهداشتن قند خون در حد طبیعی و متعادل است تا فرد بیمار از عوارضی مانند کوری، آسیب رسیدن به سیستم عصبی، قطع عضو و مانند آن در امان بماند. درمان این بیماری شامل ورزش کردن، داشتن رژیم غذایی مناسب و در برخی موارد استفاده از داروها برای پیشگیری از بالا رفتن قند خون است.
● خستگی زنانه
▪ علائم دیگر: تقریبا انجام هرگونه فعالیت بدنی برای شما غیرممکن است. در زنان این حالت با دوره های سیکل قاعدگی دشوارتر، تعریق شبانه، سوزش و درد در سینه، کاهش میل جنسی و تغییرات خلق و خو همراه است.
مهم ترین عاملی که ممکن است این علائم را در فردی به وجود بیاورد فرا رسیدن دوره قبل از یائسگی است. این دوره معمولا تا ۵ سال قبل از رسیدن یک زن به یائسگی آغاز می شود و باید انتظار آن را در سال های اولیه بعد از ۵۰ سالگی داشت. در این دوره تخمدان کمتر از حد معمول هورمون استروژن تولید می کند. استروژن میزان هورمون هایی مانند آدرنالین را در خون کنترل می کند. زمانی که تولید این هورمون ها به درستی کنترل نشود، خستگی، ناامیدی و تنش های روحی در زنان ظاهر می شود. در دوره قبل از یائسگی علائم دوره های سیکل قاعدگی هم سخت تر می شوند. دلیل اصلی این موضوع کاهش میزان گلبول های قرمز در خون است که به نوبه خود منجر به کم خونی و در نهایت خستگی مفرط می شود. تعریق شبانه در طول شب هم یکی دیگر از علائمی است که معمولا در این دوره به سراغ زنان می آید و با ایجاد اختلال در خواب آن ها، به این خستگی در روز آینده دامن می زند.
▪ درمان: ورزش کردن نخستین قدم در بهبود علائم این بیماری است. سعی کنید هر شب در یک ساعت مشخص به تختخواب بروید و صبح روز بعد هم در یک زمان مشخص از خواب بیدار شوید. با این کار ساعت بیولوژیک بدن تنظیم می شود و بعد از مدتی خواب شما منظم تر می شود. مشورت با پزشک متخصص زنان کمک زیادی به زنان برای پشت سر گذاشتن راحت تر این دوره می کند.
● وقتی خستگی با تشنگی شدید همراه است
▪ علائم دیگر: همواره دهان، چشم ها و لب های تان خشک است. رنگ ادرار به صورت تیره در می آید و در هر بار تخلیه فقط مقدار کمی آب از راه ادرار دفع می شود. این علائم گاهی اوقات با سردردهای نامنظم هم همراه می شود.
در این مواقع در نخستین قدم به فکر تعریق بیش از حد و از دست رفتن آب بدن بیفتید. بیش از ۷۰ درصد از حجم بدن ما را آب تشکیل داده است. زمانی که آب بدن به کمتر از حد معینی می رسد، سلول های ما به سرعت آب خود را از دست می دهند و عملکردشان ضعیف تر می شود. در این مواقع حجم خون بدن هم کمتر می شود و قلب باید با شدت بیشتری کار کند تا بتواند این خون را در بدن پمپاژ کند. نخستین علائم کاهش حجم آب بدن ضعف و خستگی است. در مرحله بعد تشنگی شدید به سراغ فرد می آید و او تمایل دارد تا حد ممکن آب بخورد.
▪ درمان: بدن ما هر روز به ۳ لیتر آب نیاز دارد. این آب به راحتی با مصرف میوه ها، آبمیوه، چای، سوپ، غذا و سبزی های مختلف تامین می شود. سعی کنید هر روز این نیاز طبیعی بدن را تامین کنید تا به عوارض جانبی کمبود آب دچار نشوید.
● خسته اید و سردتان است
▪ علائم دیگر: با این که احساس خستگی می کنید اما شدت آن به حدی نیست که نتوانید کار یا ورزش کنید. رنگ پریدگی پوست، احساس سرما، نازک شدن مو و شکنندگی ناخن ها از دیگر علائم هشدار دهنده هستند.
درصورتی که تمام یا بخشی از این علائم را دارید احتمالا دچار کم کاری غده تیروئید هستید. این غده که درست روبه روی گلوی شما قرار گرفته هورمون های تیروکسین و تری یدوتیرونین را تولید می کند. در مجموع این ۲ هورمون سرعت رشد و سوخت و ساز بدن را تنظیم می کنند.
زمانی که مقدار هورمون های تولید شده توسط غده تیروئید در بدن کاهش پیدا کند، سوخت و ساز بدن شما کمتر می شود و به همین دلیل ممکن است شما احساس خستگی کنید. این بیماری تقریبا یک پنجم مردم را تحت تاثیر قرار می دهد که اکثریت آن ها را هم خانم ها تشکیل می دهند. پزشکان معتقدند، کم کاری تیروئید به خصوص هنگام یائسگی بسیار بیشتر به چشم می خورد.
▪ درمان: تشخیص بیماری تیروئید در درجه اول با استفاده از آزمایش خون و بررسی میزان هورمون های بدن انجام می شود. در بسیاری از موارد می توان با درمان های دارویی، کمبود هورمون های بدن را به آسانی تامین کرد.
● اگر در آخر شب خستگی به سراغ شما می آید
▪ علائم دیگر: معمولا افرادی که به این حالت دچار هستند بعد از پشت سر گذاشتن یک روز کاری، دیگر انرژی برای انجام هیچ کار دیگری را ندارند. در بعضی موارد علائم دیگری مانند اسهال، استفراغ، حالت تهوع و دردهای شکمی هم همراه این حالت هستند. صدها هزار نفر مبتلا به یک بیماری به نام «سلیاک» هستند اما از آن اطلاعی ندارند. این بیماری در اثر مصرف یک نوع پروتئین به نام گلوتن به وجود می آید که در گندم وجود دارد و به این ترتیب بعد از خوردن غذاهایی مانند نان، پاستا، پیتزا، کیک و کلوچه این نوع خستگی در آن ها ظاهر می شود. در افراد مبتلا، این بیماری سبب می شود تا سیستم ایمنی بدن انسان به بافت های معده حمله کند. به این ترتیب مواد مغذی جذب بدن نمی شوند و بعد از مدتی فرد دچار خستگی، کم خونی و پوکی استخوان می شود.
▪ درمان: با مراجعه به یک پزشک متخصص تغذیه می توان رژیم خاصی را دریافت کرد که تا حد امکان از وارد شدن گلوتن به بدن جلوگیری کند. در عین حال مواد مغذی و مورد نیاز بدن هم تامین شده تا از ظاهر شدن احساس ضعف و خستگی پیشگیری شود.
● وقتی هنگام مطالعه یا تماشای تلویزیون خواب تان می برد
▪ علائم دیگر: در طول روز حس می کنید بدن تان به تدریج در حال تحلیل رفتن است و نمی توانید روی ساده ترین کارها تمرکز کنید. هر زمان که فعالیت بدنی ندارید، برای مثال تلویزیون تماشا می کنید یا کتاب می خوانید به خواب می روید. بعد از بیدار شدن هم احساس خشکی یا گلودرد و سردرد می کنید.
تمام این علائم نشان دهنده این است که شما مبتلا به وقفه های تنفسی در هنگام خواب هستید. در این حالت عضلات و بافت های نرم گلو راه تنفسی شما را می بندند و برای مدت چند ثانیه تنفس شما به طور کامل قطع می شود. در بعضی از انسان ها این حالت ممکن است تا ده ها بار در طول شب اتفاق بیفتد اما خود بیمار در بسیاری از موارد متوجه آن نمی شود. تقریبا ۴ درصد از مردان و ۲ درصد از زنان میانسال به این بیماری دچار هستند. وقفه های تنفسی به شدت روی کیفیت خواب تاثیر می گذارند و مانع از تجدید قوا هنگام خواب می شوند. اگر این بیماری درمان نشود، در دراز مدت خطر ابتلا به فشار خون بالا و افسردگی هم به وجود می آید.
▪ درمان: با کاهش وزن و ترک کردن سیگار می توان به باز نگهداشتن مسیر تنفسی هنگام خواب کمک کرد. درصورتی که علائم این بیماری شدید باشد حتما باید با یک پزشک متخصص مشورت کرد. در بعضی موارد فرد مبتلا باید هنگام خواب ماسک اکسیژن استفاده کند. در بیماران دیگر هم با انجام جراحی می توان برای همیشه از وقفه های تنفسی هنگام خواب رهایی پیدا کرد.