بررسی اجمالی
سنگهای مثانه مواد معدنی متبلوری هستند که هنگام سفت شدن ادرار غلیظ در مثانه پس از ادرار تشکیل میشوند.
بیش از ۹۰ درصد ادرار شما آب است. بقیه حاوی مواد معدنی مانند نمک و مواد زائد مانند پروتئین است. رنگ ادرار غلیظ بسته به نوع مواد زائد و مواد معدنی موجود در آن، از عنبر تیره تا قهوهای متفاوت است.
ادرار غلیظ غالباً نتیجه کمبود آب بدن یا عدم توانایی تخلیه کامل مثانه شماست. این ممکن است به دلیل بزرگ شدن پروستات، مشکلات مثانه یا عفونتهای دستگاه ادراری (UTI ) باشد. در صورت عدم درمان، سنگ مثانه میتواند منجر به عفونت و سایر عوارض شود.
علائم سنگ مثانه چیست؟
علائم معمول سنگ مثانه:
- تکرر ادرار، به خصوص در طول شب
- درد پایین شکم
- احساس سوزش یا درد در مجرای ادرار هنگام ادرار کردن
- ادرار خونی یا ابری
- بیاختیاری یا عدم توانایی در کنترل ادرار
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به سنگ مثانه هستند؟
اکثر افرادی که دچار سنگ مثانه میشوند مردان هستند – بهویژه مردان مسن که دارای مشکلات پروستات هستند. مردان ۸۰ ساله بیش از مردان جوان خطر بیشتری دارند. با این حال، حتی مردان ۳۰ ساله که در کشورهای صنعتی زندگی میکنند نیز میتوانند دچار سنگ شوند. افراد در این مناطق به احتمال زیاد رژیمهای غذایی غنی از چربی و قند دارند.
کودکانی که در کشورهای درحالتوسعه زندگی میکنند نیز مستعد ابتلا به سنگ مثانه هستند. آنها اغلب به آب کافی برای هیدراته ماندن دسترسی ندارند و رژیمهای غذایی آنها ضعیف است.
چه عواملی باعث ایجاد سنگ مثانه میشوند؟
تشکیل سنگ مثانه ممکن است علامت ثانویه یک مشکل اساسی دستگاه ادراری باشد. شرایطی که ممکن است به سنگ مثانه کمک کند شامل موارد زیر است:
عفونت
باکتریها و موجودات دیگر میتوانند باعث عفونت مثانه یا التهاب شوند. عفونت ادراری یکی از دلایل عمده سنگ مثانه است.
اگرچه مردان سنگ مثانه بیشتری دارند، اما عفونت مثانه در زنان بیشتر از مردان است. مجرای ادرار کوتاهتر در زنان وجود دارد، بنابراین مسیر کوتاهتری برای ورود باکتری به مثانه وجود دارد.
مجرای ادرار آسیبدیده
مجرای ادرار شما ممکن است در اثر بیماری، بیماری یا ضربه خورده یا آسیب ببیند. ممکن است به دلیل عفونت باریک شده و جریان ادرار خارج شده از بدن شما را مسدود کند.
غده پروستات بزرگ
غده پروستات مجرای ادرار شما را احاطه کرده است، لوله نازکی که ادرار را از مثانه شما در حین ادرار منتقل میکند. هنگامیکه غده پروستات بزرگ میشود، میتواند به مجرای ادرار فشار آورده و ادرار را مختل کند.
مثانه نوروژنیک
مثانه نوروژنیک نوعی بیماری است که بر اعصاب منتقلکننده پیام از مغز به عضلات مثانه تأثیر میگذارد. آسیب به این اعصاب ممکن است مانع از انقباض و انبساط مغز به عضلات مثانه برای دفع ادرار شود. این امر میتواند باعث باقیماندن ادرار در مثانه و ایجاد سنگ شود.
مثانه ضعیف
دیوارههای مثانه شما ممکن است در بعضی مناطق ضعیف شده و کیسههایی ایجاد کند که به سمت بیرون برآمدند. ادرار میتواند در این کیسهها جمعآوری و ذخیره شود.
سنگ کلیه
سنگهای کوچکی میتوانند در کلیههای شما ایجاد شده و به سمت حالب، دو لوله منتقلکننده ادرار از کلیهها به مثانه، منتقل شوند. این امر میتواند باعث مشکلات مثانه شود.
اگرچه سنگ کلیه از نظر تکامل متفاوت است، اما ممکن است با رسیدن به مثانه به سنگ مثانه تبدیل شود.
سنگهای کوچک کلیه ممکن است بدون درد از طریق ادرار شما عبور کنند، اما ممکن است دیگران به اندازه کافی بزرگ شوند که باید توسط پزشک برداشته شوند.
چگونه سنگ مثانه تشخیص داده میشود؟
اگر عارضه دفع ادرار یا علائم مرتبط با سنگ مثانه دارید، به پزشک خود مراجعه نمایید. آنها احتمالاً قبل از انجام سایر آزمایشهای تشخیصی، به شما معاینه فیزیکی میدهند. اگر مرد هستید، ممکن است پزشک بدن شما را بررسی کند که آیا پروستات بزرگ شده یا خیر.
آزمایشهای تشخیصی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
آزمایش ادرار
این آزمایش برای بررسی تبلور، عفونت و سایر ناهنجاریهای ادرار استفاده میشود.
سی تی اسکن مارپیچ
این نوع سیتیاسکن، عوارض مثانه یا هر جای دیگر بدن را بررسی میکند. سریعتر و دقیقتر از سیتیاسکن سنتی است.
سونوگرافی
سونوگرافی لگن از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از داخل بدن شما استفاده میکند. این تصاویر به پزشک شما کمک میکند تا ببیند سنگ در مثانه شما وجود دارد یا خیر.
اشعه ایکس و پیلوگرام وریدی
اشعه ایکس قسمت داخلی مثانه و بیشتر ناهنجاریهایی را که ممکن است وجود داشته باشد، نشان میدهد.
در طی پیلوگرام وریدی، رنگی به وریدهای شما تزریق میشود که از طریق رگهای خونی شما جریان دارد تا زمانی که به مثانه برسد. رنگ، هر سازند غیرمعمولی را برجسته میکند و سپس از نتایج برجسته شده اشعه ایکس گرفته میشود.
اشعه ایکس ممکن است تمامی سنگهای مثانه شما را نشان ندهد و به همین دلیل اکنون از این آزمایشهای تشخیصی اغلب برای سنگ مثانه استفاده نمیشود.
سنگ مثانه چگونه درمان میشود؟
اگر پزشک شما متوجه شود که شما سنگ مثانه دارید، ممکن است سیستولیتولاپاکسی انجام دهد. در این روش، از انرژی لیزر یا امواج فراصوت برای شکستن سنگهای شما به قطعات کوچکتر برای برداشتن استفاده میشود.
اگر با این روش سنگها نشکنند، ممکن است با جراحی برداشته شوند.
آینده،آینده درمان سنگ مثانه مثبت است. پس از درمان، میتوانید با نوشیدن آب فراوان (حداقل ۸ لیوان یا ۶۴ اونس روزانه) از بروز مشکلات مثانه جلوگیری کنید. همچنین، به دنبال درمان سریع علائم UTI یا سایر بیماریهای دستگاه ادراری باشید.