انتخاب و اعلام این شعار برای هفته مبارزه با مواد مخدر در سال جاری، تاکیدی آگاهی‌بخش بر این واقعیت است که نخستین عامل درافتادن انسانها به دام اعتیاد، مواد افیونی و فرورفتن در منجلاب آن “ناآگاهی اغلب مردم از چیستی مواد مخدر، تاثیرات درازمدت آن بر جسم، روان، شخصیت فرد معتاد و تبعات اجتماعی اعتیاد” است.
مدیر سلامت روانی، اجتماعی و پیشگیری از اعتیاد معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بر تاثیر نجاتبخش آموزش و افزایش سطح آگاهی جامعه در پیشگیری از رفتارهای پرخطر به ویژه اعتیاد و سوءمصرف مواد مخدر تاکید و بیان کرد: می‌توان با افزایش آگاهی به عنوان سطحی مهم از پیشگیری اولیه، گامی در جهت کاهش گرایش به مصرف مواد برداشت.
دکتر ندا اخروی افزود: مطالعات اخیر نشان داده که ممکن است نوجوانان و جوانان در برابر مصرف مواد، مقاومت کمی داشته باشند اما باید به این نکته توجه داشت که این گروه سنی درباره خطرات ناشی از مصرف مواد، قابلیت درک و پذیرش بالایی دارد.
وی ادامه داد: ایجاد محیط عاری از مواد مخدر و رشد و تعالی در این محیط تماما در گرو کسب و گسترش اطلاعات علمی و سطح اطلاعات عمومی است.
این پزشک متخصص گفت: وقوف بر اینگونه آگاهی، جامعه را به سمت گسترش عملکرد پیشگیرانه مبتنی بر شواهد هدایت می‌کند. کسب این اطلاعات علمی کار سختی نیست و تنها شرط لازم آن هوشیاری نسبت به سلامت روحی و روانی فرزندان، خانواده و جامعه است.
فراخوان عمومی
مدیر سلامت روانی، اجتماعی و پیشگیری از اعتیاد معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد افزود: بحران شیوع ویروس کرونا، آغازگر بی‌سابقه‌ترین جنبش آگاهی عمومی جامعه درباره سلامت، معیارهای سلامتی و مهمتر از همه، مراقبت از سلامتی یکدیگر و در نتیجه اتحاد جهانی برای سلامتی شده است.
وی ادامه داد: روز جهانی مبارزه با مواد مخدر نیز می‌تواند روزی برای اشتراک یافته‌های تحقیقات علمی، یافته‌های مبتنی بر شواهد و حقایق نجاتبخش زندگی باشد.
دکتر اخروی گفت: معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد به عنوان یکی از نهادهای پیشگام در پیشگیری از مصرف مواد افیونی، از همه افراد دعوت می‌کند با انتشار و اشتراک گذاری اطلاعات و داده‌های علمی مبتنی بر شواهد، یک سپر محافظتی محکم در مقابل باورهای غلط و آگاهی های نامعتبر ایجاد کنند.
وی همچنین “مبانی دینی و معنوی، همکاری های فرابخشی و بین‌المللی، خانواده و محیطهای آموزشی، درمانهای نوین، حمایتهای اجتماعی، دیپلماسی مواد مخدر، مشارکت اجتماعی و فعالیتهای جایگزین” را از عناوین روزشمار هفته مبارزه با مواد مخدر برشمرد.
دخانیات، یغماگر سلامت
عضو هیات علمی گروه داخلی دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز گفت: سالانه ۶۰۰ هزار نفر در جهان به دلیل مجاورت و قرار گرفتن در معرض دود سیگار و مواد دخانی جان خود را از دست می‌دهند.
دکتر زهرا جاوید عربشاهی در گفتگو با خبرنگار ایرنا افزود: طبق آخرین آمارها بیشترین مصرف‌کنندگان سیگار جهان ساکنان قاره‌های آفریقا، آمریکا و نواحی مدیترانه هستند.
وی ادامه داد: سیگار دارای ترکیبات سمی متعددی است که به جز نیکوتین که وابستگی ایجاد می‌کند، حاوی مواد ضدسلامتی همچون نیکل، آمونیاک، آرسنیک، بنزن، گاز بوتان، مونوکسیدکربن و شمار دیگری از عناصر یغماگر سلامتی انسان است.
این پزشک فوق تخصص گفت: مصرف سیگار موجد بیماریهای دهان، مشکلات دستگاه گوارش همچون زخم معده، التهاب معده و مری، مشکلات دستگاه تنفسی و عامل قطعی بروز انواع سرطانها است.
وی افزود: کشیدن سیگار باعث بیماری تنفسی مزمن ریه است که مجموعه قلب و عروق انسان را نیز درگیر خود می‌کند. این وضعیت ناشی از دود کردن سیگار منجر به نارسایی قلبی با ایجاد اختلال در عملکرد دریچه‌های قلب، ضعف ماهیچه‌های آن، افزایش فشار خون و در نهایت ایست یا سکته قلبی می‌شود.
دکتر عربشاهی ادامه داد: کشیدن سیگار حتی بر عملکرد و سلامت دستگاه تولید مثل انسان تاثیرات سوء دارد بطوری که باعث کاهش میزان باروری، تولد نوزاد با وزن کم و عوارض ناشی از جفت در دوره بارداری زنان از جمله خونریزی است.
وی “پوکی استخوان، یائسگی زودرس در زنان، دیابت غیروابسته به انسولین، چروک پوست و پرکاری غده تیرویید” را از دیگر عوارض مصرف سیگار برشمرد.
عضو هیات علمی گروه داخلی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: سیگار نه تنها عامل ۳۰ درصد موارد سرطان است بلکه با بسیاری از بیماریها همچون نارسایی ریه‌ها، کبد، معده، دستگاه تناسلی و بیماریهای خون مرتبط است.
وی افزود: حتی کودکانی که پدر و مادر سیگاری دارند بیش از دیگر هم سن و سالان خود به عفونتهای دستگاه تنفس مبتلا می‌شوند. عفونت گوش میانی، آسم و سندرم مرگ ناگهانی نیز در میان کودکان دارای والدین سیگاری بیشتر از دیگر کودکانی است که والدینشان در حضور آنها دخانیات مصرف نمی‌کنند.
دکتر عربشاهی ادامه داد: این افراد در بزرگسالی زمینه ابتلا به سرطان ریه، سکته قلبی، کاهش عملکرد ریه، اثرات حساسیتی، قرمزی چشم و گوش، سردرد و سرفه را تجربه می‌کنند از همین رو در هر ویزیت افراد سیگاری، آگاهی بخشی در زمینه عوارض مصرف سیگار و تشویق به ترک سیگار انجام می‌گیرد.
مواد مخدر و سرطان
دیگر عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد هم به خبرنگار ایرنا گفت: در ابتلا به سرطان مری و دستگاه گوارش و بیماری های بدخیم، مواد مخدر نقش بسزایی دارد بنابراین نباید با تصورات نادرست، سلامت خود و خانواده را به مخاطره انداخت.
دکتر سیدامیر آل‌داوود افزود: برخی از افراد با سطح دانش ناکافی با تصور نادرست مبنی براینکه مصرف مواد مخدر و به خصوص تریاک می‌تواند در سلامت جسمی فرد موثر باشد به بیمار مبتلا به سرطان تریاک می‌خورانند و این اقدام باعث وخامت حال بیمار می‌شود زیرا انواع مواد مخدر نه تنها باعث بهبود بیمار نمی‌شوند بلکه عامل ایجاد سرطان‌های مختلف هستند.
وی ادامه داد: بر خلاف تصور عموم جامعه، مصرف دخانیات به هر شکل برای سلامت انسان مضر است چون بطور قطع ثابت شده که زمینه‌ساز ابتلا به انواع بیماریها است.
این پزشک متخصص رادیوتراپی و انکولوژی گفت: دخانیات یکی از عوامل ایجاد کننده انواع سرطان هاست و برخلاف تصور عموم به جز سرطان ریه، سرطان حنجره، حلق، حفره دهان، مثانه و کلیه را نیز ایجاد می‌کند.
وی نیز مصرف دخانیات را عامل یک سوم سرطانها اعلام و بیان کرد: جوامع عاری از دخانیات به طور متوسط یک سوم کمتر از جوامع دیگر گرفتار انواع سرطان خواهند شد.
دکتر آل‌داوود افزود: اگر در یک خانواده، تنها پدر خانواده دخانیات مصرف کند، همه خانواده در معرض استنشاق سرطان زای دود دخانیات قرار می‌گیرند و به هر میزان که مصرف دخانیات بیشتر باشد احتمال ابتلا به سرطان نیز افزایش می یابد.
وی ادامه داد: سیگار حتی به میزان مصرف اندک می‌تواند بسته به سیستم آنزیمی بدن تاثیرات منفی خود را بگذارد و این رخداد به ویژه در بانوان تاثیرات منفی‌تری به جای می‌گذارد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: تغییرات سبک زندگی متاسفانه باعث شده که قبح مصرف دخانیات در بانوان از بین برود و متاسفانه در آینده نه چندان دور شاهد افزایش انواع سرطان در بانوان به دلیل مصرف دخانیات خواهیم بود.
وی افزود: در آمریکا، اروپا و ژاپن به دلیل قوانین سختگیرانه در برابر مصرف دخانیات، آمار ابتلا به سرطان کاهش یافته است اما متاسفانه در ترکیه، ایران و مصر به دلیل مصرف بالای دخانیات روند رو به رشد سرطان و بیماریهای مختلف مانند سکته مغزی، بیماری ریوی و مشکلات باروری را شاهد هستیم.
دکتر آل‌داوود بر نقش کلیدی مادران در سلامت خانواده تاکید و بیان کرد: پرهیز زنان از دخانیات سلامت خانواده را تضمین و تامین می‌کند.
وی گفت: در حال حاضر تصوری نادرست درباره قلیان در جامعه وجود دارد مبنی بر اینکه قلیان تاثیرات منفی کمتری بر سلامت فرد مصرف کننده می‌گذارد و حال آنکه استعمال قلیان به مراتب از سیگار تاثیرات منفی بیشتری برجای می‌گذارد.