هنگامی که از بسیاری از مردم پرسیده می شود که در زندگی شان بیشتر از همه از چه می ترسند, معمولا از چیزهایی مانند مار, عنکبوت, صاعقه یا مرگ نام می برند
هنگامی که از بسیاری از مردم پرسیده می‌شود که در زندگی‌شان بیشتر از همه از چه می‌ترسند، معمولا از چیزهایی مانند مار، عنکبوت، صاعقه یا مرگ نام می‌برند.
ترس یک واکنش طبیعی است اما وقتی که ترس آنقدر جدی شود که زندگی روزمره را مختل کند، به عنوان هراس (فوبیا) شناخته می‌شود. طبق تعریف انجمن روانپزشکی آمریکا، هراس عبارت است از یک ترس نامعقول و بسیار شدید از یک شی یا یک وضعیت. در اغلب موارد، هراس مستلزم حس به خطر افتادن یا ترس از آسیب‌دیدن است. برای نمونه، کسانی که دارای هراس از مکان‌های باز هستند (اگورا فوبیا)، از گرفتار شدن و به دام افتادن در یک مکان یا وضعیت غیرقابل فرار و کلا از بودن در محیط‌های دربسته می‌ترسند.
● نشانه‌های هراس
نشانه‌های هراس وقتی آشکار می‌شوند که شخص در معرض شی یا وضعیتی که از آن می‌ترسد، قرار گیرد یا حتی گاهی وقتی که به آن فکر می‌کند، بروز می‌کند. نشانه‌های معمول این هراس‌ها عبارتند از:
– سرگیجه
– نفس‌تنگی
-تهوع
– ترس از مرگ آنی
– حس غیرواقعی بودن
در برخی موارد، این نشانه‌ها ممکن است آنقدر شدید باشد که به یک حمله جدی و تمام و کمال اضطراب بینجامد. در نتیجه این نشانه‌ها و حالت‌ها، برخی افراد به انزوا و گوشه‌گیری روی می‌آورند که این خود به مشکلات جدی در زندگی روزمره آنها می‌انجامد. در موارد دیگر، فرد ممکن است به خاطر توجه مداوم به مرگ قریب‌الوقوع یا بیماری‌های خیالی به مراقبت پزشکی نیاز پیدا کند.
● انواع هراس‌ها
هراس‌ها به سه رده کلی تقسیم می‌شوند:
هراس اجتماعی: ترس از وضعیت‌های اجتماعی مثلا ترس از صحبت کردن در جمع
– هراس از مکان‌های باز: ترس از گرفتار شدن در یک مکان یا موقعیت غیرقابل فرار مثلا ترس از گرفتار شدن در آسانسور
– هراس‌های خاص: ترس از یک چیز خاص
هراس‌های خاص دارای چهار نوع عمده هستند:
۱- ترس از محیط و طبیعت: ترس از صاعقه، آب، توفان و…
۲- ترس از حیوانات: ترس از مار، عنکبوت، جوندگان و…
۳- ترس از عناصر مرتبط با پزشکی: ترس از دیدن خون، آمپول، ویزیت پزشک و…
۴- ترس از یک موقعیت خاص: ترس از راه رفتن روی پل عابر پیاده، تنها ماندن در خانه، ترس از رانندگی و…
● شیوع انواع هراس
هراس‌ها حالت بسیار شایعی هستند. برای نمونه، در آمریکا بیشتر از ۱۰درصد کل جمعیت، حداقل از یک حالت مشخص هراس دارند و در این کشور، هراس شایع‌ترین اختلال روانی است. معمولا تعداد زنانی که گرفتار هراس هستند بسیار بیشتر از مردان است. در بسیاری از موارد، مردم می‌توانند تشخیص دهند که ترسشان غیرمنطقی است و در نتیجه، برای غلبه بر هراس خود اقدام می‌کنند. طبق «راهنمای آماری اختلالات ذهنی»، تنها حدود ۱۰درصد هراس‌ها در تمام طول عمر باقی می‌مانند.
● درمان هراس
چند رویکرد مختلف برای درمان هراس‌ها وجود دارد. اثربخشی هر درمان به خود فرد و نوع هراس بستگی دارد. در زیر، برخی از روش‌های درمان آورده شده‌اند:
در درمان‌های موسوم به درمان‌های مواجهه‌ای، به منظور کمک به بیمار برای غلبه بر ترسش، او را در معرض چیزی که از آن می‌ترسد، قرار می‌دهند. یک نوع از درمان مواجهه‌ای، غرق کردن یا غرقه‌سازی است که در آن، بیمار برای مدتی طولانی، بدون فرصت یا امکان فرار، با چیزی که از آن می‌ترسد، مواجه می‌شود. هدف از این روش، کمک به فرد در روبه‌رو شدن با آنچه از آن هراس دارد و درک این واقعیت که آسیبی از آن به او نمی‌رسد، است.
روش دیگری که غالبا برای درمان هراس به کار گرفته می‌شود، شرطی‌سازی متقابل یا تقابلی نام دارد. در این روش به بیمار یاد داده می‌شود که واکنش متفاوت و تازه‌ای نسبت به چیزی که از آن می‌ترسد، نشان دهد. بیمار یاد می‌گیرد که به جای وحشت‌زده شدن در صورت مواجهه با شی یا حالت مورد نظر از روش‌های آرامش درمانی استفاده کند و آن را جایگزین اضطراب و ترس کند. این رفتار جدید با واکنش وحشت‌زده قبلی ناسازگار است و در نتیجه، واکنش هراس به تدریج از بین می‌رود. شرطی‌سازی تقابلی معمولا در مورد بیمارانی به کار گرفته می‌شود که قادر نیستند درمان‌های مواجهه‌ای را تحمل کنند.