به گزارش خبرگزاری مهر، خدمات مددکاری و مراقبت‌های روانشناختی به اندازه پروتکل‌های دارویی در روند بهبودی کودکان موثرند. به همین دلیل مؤسسه محک از سال ۱۳۹۶ بر مبنای برنامه راهبردی خود تلاش کرده است به یکپارچه‌سازی این خدمات در سراسر کشور بپردازد تا مسیر دریافت آنها را برای تمامی کودکان مبتلا به سرطان ایران در تمامی نقاط ایران تسهیل کند.
یکی از حوزه‌های تمرکز محک در این زمینه ارائه مشاوره‌های روانشناختی توسط تیم روانشناسی به کودکان مبتلا به سرطان و خانواده‌هایی است که درگیر درمان فرزندشان هستند و در یکی از بیمارستان‌های دولتی و دانشگاهی دارای بخش خون و آنکولوژی اطفال در سراسر کشور روند درمان را پیگیری می‌کنند.
کودک و خانواده پس از تشکیل پرونده و قرار گرفتن تحت حمایت محک، مصاحبه‌های بالینی را پشت سر گذاشته و مشکلات روانی ایشان توسط روانشناسان محک، تحت درمان و نظارت قرار می‌گیرد. در سال گذشته این مشاوره‌ها نه تنها به بیماران تحت درمان در بیمارستان‌های دارای بخش خون و آنکولوژی تهران بلکه به بیمارستان‌ها در سایر استان‌های مختلف کشور نیز گسترش پیدا کرده است.
به همین دلیل با رضا مشایخی، از روانشناسان محک در حوزه شهرستان به گفتگو نشستیم تا نحوه ارائه خدمات روانشناسی از راه دور را تشریح کند.
محک از راه دور چطور می‌تواند خانواده‌های نیازمند به دریافت خدمات روانشناسی را شناسایی کند؟
پس از تشکیل پرونده حمایتی برای کودکان، آنها با مددکاری اجتماعی محک در بیمارستان محل درمانشان در ارتباط قرار می‌گیرند. مددکاران اجتماعی که آموزش‌های تخصصی در خصوص شناسایی بحران‌های روانی و غربالگری را دیده‌اند، کودکان و خانواده‌هایی که نیاز به مشاوره و خدمات روانشناختی دارند را شناسایی و به واحد روانشناسی محک ارجاع می‌دهند. از این مرحله پیگیری‌ها برای ارائه خدمات مورد نیاز و یا خدمات روان‌درمانی آغاز می‌شود و تا زمانی که فرد به شرایط مطلوبی دست پیدا کند ادامه می‌یابد.
بیشترین دغدغه‌های روانشناختی کودکان و خانواده‌ها در چه زمینه‌ای است؟
تعداد زیادی از آنها، با مشکلات روانی و روانی دست و پنجه نرم می‌کنند که به دنبال بروز بیماری سرطان در فرزند خانواده ایجاد شده است. اما تعدادی از این خانواده‌ها نیز مانند همه افراد جامعه، دارای مشکلات روانشناختی هستند که ربطی به بیماری سرطان فرزندشان ندارد. می‌توان گفت ۸۰ درصد از موارد تحت نظارت واحد روانشناسی محک دچار استرس‌های موقعیتی هستند، ۱۰ درصد مبتلا به بیماری‌های حاد روانی مانند افسردگی و ۱۰ درصد دیگر هم مشکلات مزمن خانوادگی دارند که مداخلات روانشناسی لازم برای ایشان صورت می‌گیرد.
همه ما می‌دانیم بزرگ‌ترین دغدغه برای درمان بیماری سرطان، مشکلات اقتصادی است. مطالعات نشان می‌دهد تأمین هزینه درمان و ارائه خدمات حمایتی به کودکان مبتلا به سرطان و خانواده‌هایشان در کاهش اضطراب و افزایش امید به زندگی نقش مهمی دارد. در مشاوره‌های محک گاهی مشکلاتی که ریشه در آسیب‌ها و معضلات اجتماعی نیز دارد هم مطرح می‌شود که واحد خدمات حمایتی محک تلاش می‌کند با ارجاع این موضوع به خیریه‌های همکار که در آن زمینه فعال هستند، بستری برای حل مسائل فراهم کنند. به طور مثال وقتی پدر اعتیاد داشته باشد به خیریه‌ها و یا سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در حوزه ترک اعتیاد و بازتوانی ارجاع می‌شود.
برای ارائه مشاوره‌های روانشناسی به خانواده‌ها محک از چه ابزارهایی استفاده می‌کند؟
با شروع پاندمی کرونا در سال ۱۳۹۸، واحد روانشناسی محک به سرعت فعالیت‌های خود را با این شرایطِ پیش‌بینی نشده، تطبیق داد. این واحد با بررسی و مطالعه توانست از روش‌های tele psychology یا روانشناسی از راه دور استفاده کند. در این روش تمام تلاش‌مان این است که با افراد تماس تصویری برقرار کرده، حالات چهره و زبان بدن‌شان را ارزیابی کنیم و تکنیک‌های شناختی- رفتاری را پیش بگیریم. اما در بسیاری از موارد تماس تصویری به هر دلیلی ممکن نیست. برای همین سنجش لحن و حالت صدا به ما کمک می‌کند نوع اختلال را تشخیص داده و روش درمانی مناسب را انتخاب کنیم.
۳۰ شهری که تحت پوشش خدمات روانشناسی غیرحضوری محک قرار دارند در کدام استان‌ها هستند ؟
در حال حاضر کودکان مبتلا به سرطان و خانواده‌های آنها در بیمارستان‌های دولتی و دانشگاهی دارای بخش خون و آنکولوژی اطفال در ۳۰ شهر شیراز، اصفهان، همدان، شهرکرد، کرج، سمنان، کرمان، اراک، قزوین، بابل، بابلسر، ساری، رشت، گرگان، اهواز، کرمانشاه، سنندج، بندرعباس، زاهدان، یاسوج، بوشهر، قم، یزد، ارومیه، تبریز، اردبیل، کاشان، زنجان، خرم آباد و مشهد از خدمات مشاوره از راه دور محک استفاده می‌کنند.
ارائه این خدمات به کودکان مبتلا به سرطان بستری در بیمارستان‌های تهران چگونه است؟
همان‌طور که گفته شد خدمات حمایتی محک به کودکان مبتلا به سرطان در تمامی نقاط کشور تعلق می‌گیرد، بنابراین کودکانی که در یکی از بیمارستان‌های دولتی و دانشگاهی دارای بخش خون و آنکولوژی کودکان در تهران بستری هستند نیز از این خدمات بهره‌مند می‌شوند. این بیمارستان‌ها در تهران عبارتند از: بیمارستان مفید، بقیه‌الله، فارابی، امام حسین، شهدا، لقمان، مرکز طبی، رسول اکرم، امام خمینی، علی اصغر، شریعتی و بهرامی؛ در این بیمارستان‌ها به دلیل دسترسی حضوری به کودکان و خانواده‌ها ارائه مشاوره کمی آسان‌تر است. همچنین روانشناسان محک موظف هستند هفته‌ای یک بار برای ارائه خدمات روانشناختی به این بیمارستان‌ها سر بزنند.
کودکان و خانواده‌هایشان تا چه زمانی مشمول دریافت این خدمات می‌شوند؟
ارائه خدمات حمایتی به فرزندان محک و خانواده‌هایشان هیچ پایانی ندارد. به عبارت دیگر کودکان‌مان پس از بهبودی نیز برای کنترل آسیب‌های روانی حاصل از ابتلاء به بیماری سرطان می‌توانند در صورت تمایل این خدمات را دریافت کنند. همچنین در صورتی که به رغم همه تلاش‌ها کودکی فوت کند، خدمات سوگ درمانی به خانواده‌ها ارائه می‌شود. محک برای اولین بار در ایران کلینیک سوگ کودک مبتلا به سرطان را تجهیز کرد تا خانواده‌هایی که پس از ۴ ماه از فوت فرزندشان گذشته و کارکردهای خانواده در اثر فوت فرزند دچار اختلال گردیده است را در فرآیند پروتکل‌های درمان سوگ قرار داده و بتواند خانواده را به خط پایه زندگی قبل از فوت فرزند بازگرداند و همچنین پس از گذران دوران سوگ خانواده کودکان مبتلا به سرطان می‌توانند در هر زمان که نیاز به خدمات روانشناسی داشتند این موضوع را با محک مطرح و مشاوره‌های مورد نیاز را دریافت کنند.
بهترین جمله امیدبخش برای خانواده‌ای که فرزند مبتلا به سرطان دارند
من همیشه به آنها می‌گویم برای محک مسافت و فاصله مهم نیست. این مؤسسه بنا شده تا از درد و رنج حاصل از بیماری سرطان کودکان بکاهد، و در روزهای سخت، کنار قهرمانان کوچکش باشد. آنها در هر نقطه از ایران که باشند، در این مسیر تنها نیستند چرا که محک به پشتوانه سی سال عشق مردمان نیکوکار، همراه آنها در این مسیر سخت است.